Algemeen
Sonja Silva woedend over tv-show met Youp van ’t Hek: “Schokkend eenzijdig en schadelijk!
Sonja Silva, voormalig TMF-presentatrice en zelf autistisch, heeft met ergernis gekeken naar het nieuwe televisieprogramma Een Buitengewoon Gesprek, waarin mensen met autisme centraal staan. Hoewel het programma bedoeld is om meer inzicht te geven in de wereld van autisme, vindt Sonja dat het juist een schadelijk en eenzijdig beeld neerzet. Ze uit haar kritiek in een opiniestuk in Het Parool, dat ze samen met redacteur Mirjam Groen schreef.
Een eenzijdige kijk op autisme
De eerste aflevering van Een Buitengewoon Gesprek trok direct veel aandacht door de aanwezigheid van cabaretier Youp van ’t Hek als gast. Maar voor Sonja en veel anderen met autisme viel het programma tegen. “Al bij de eerste beelden zakte de moed ons in de schoenen,” schrijft Sonja. “Weer die stereotiepe, klassieke autisten: mensen die ‘anders’ praten, ‘anders’ kijken en vaak ook verstandelijk beperkt zijn.”
Volgens Sonja heeft het programma een eenzijdige selectie gemaakt van deelnemers en richt het zich volledig op het stereotype beeld dat al decennialang bestaat van autisme. “Het lijkt alsof autisme alleen voorkomt bij mensen die opvallen door hun motoriek of sociale vaardigheden. Het programma versterkt een beeld dat autisme alleen te herkennen is aan uiterlijke en gedragsmatige kenmerken.”
De impact van stereotypen
Voor veel mensen met autisme is het schadelijk om telkens weer geconfronteerd te worden met deze stereotypen, stelt Sonja. “Er zijn talloze mensen met autisme aan wie je niets merkt. Zij hebben geen opvallende gedragingen, maar worstelen vaak op een subtielere en minder zichtbare manier. Deze groep wordt volledig genegeerd in het programma.”
Sonja spreekt uit ervaring. Zelf wordt ze vaak niet serieus genomen vanwege het gebrek aan zichtbare kenmerken van autisme. “Ik hoor regelmatig: ‘Maar jij ziet er helemaal niet autistisch uit.’ Dat soort opmerkingen doet pijn en ondermijnt de serieuze uitdagingen waarmee ik dagelijks te maken heb. Dit programma versterkt die vooroordelen alleen maar.”
Waarom dit schadelijk is
Volgens Sonja gaat de impact van de show verder dan alleen verkeerde beeldvorming. Het heeft ook directe gevolgen voor de ondersteuning die mensen met autisme krijgen. “Mensen die niet in het klassieke autismeplaatje passen, stuiten vaak op ongeloof en krijgen daardoor niet de hulp die ze nodig hebben. Hulpverleners nemen hen niet serieus omdat ze niet ‘autistisch genoeg’ lijken.”
Door alleen de klassieke kenmerken van autisme te laten zien, zet het programma mensen zoals Sonja buitenspel. “Het bevestigt het idee dat autisme altijd zichtbaar moet zijn, terwijl dat helemaal niet zo is. Autisme is een spectrum, en juist die diversiteit ontbreekt volledig in Een Buitengewoon Gesprek.”
Gemiste kans
Sonja noemt het programma een gemiste kans om een breder en realistischer beeld van autisme te laten zien. “We begrijpen dat het programma minder ‘in het oog springend’ zou worden met mensen aan wie je niet direct ziet dat ze autistisch zijn. Maar juist die groep verdient een stem. Dit programma had een enorm verschil kunnen maken in hoe autisme wordt begrepen en geaccepteerd.”
Volgens Sonja smolt Youp van ’t Hek voor de deelnemers en waarschijnlijk de kijkers ook. “Maar dat zijn precies de deelnemers die we al kennen uit films en series. Mensen die aandoenlijk en ‘heerlijk gek’ overkomen. Waar zijn de mensen die dagelijks overprikkeld raken op hun werk of sociale verplichtingen vermijden omdat ze het simpelweg niet aankunnen? Waar zijn de autistische vrouwen, die vaak te horen krijgen dat ze zich maar moeten aanpassen?”
Constructieve kritiek
Sonja roept de makers van het programma op om meer diversiteit in toekomstige afleveringen te brengen. “Het programma kan zoveel meer betekenen als het de volledige breedte van het autisme-spectrum toont. Laat zien dat autisme net zo divers is als de mensen die ermee leven. Dat helpt niet alleen de beeldvorming, maar ook de acceptatie en begrip in de maatschappij.”
Ze benadrukt dat de oplossing niet ingewikkeld is. “Er zijn genoeg mensen met autisme die hun ervaringen willen delen, juist om het stereotype te doorbreken. Het vraagt alleen om de wil van de makers om verder te kijken dan de klassieke voorbeelden.”
Een persoonlijke boodschap
Tot slot geeft Sonja aan dat haar kritiek voortkomt uit persoonlijke ervaring en de wens om een verschil te maken. “Ik wil niet dat de volgende generatie autistische kinderen opgroeit in een wereld waarin ze zich onzichtbaar voelen omdat ze niet in het stereotype plaatje passen. Het is tijd om het gesprek over autisme open te breken en alle stemmen te laten horen.”
Met haar opiniestuk hoopt Sonja dat Een Buitengewoon Gesprek in de toekomst een meer inclusieve en genuanceerde kijk op autisme zal bieden. “Autisme is niet alleen wat je ziet in dit programma. Het zit in ons allemaal, en dat verdient respect en erkenning.”
Shania Gooris openhartig over paniekaanvallen: “Soms heb ik gewoon iemand nodig die op me inpraat”
Shania Gooris staat bekend als een zelfverzekerde en energieke persoonlijkheid, zowel op televisie als op sociale media. Toch schuilt er achter haar glimlach en stralende uitstraling ook een kwetsbare kant. In een openhartig interview met Flair vertelt Shania dat ze jarenlang heeft geworsteld met stress en paniekaanvallen — en dat die soms nog steeds de kop opsteken.
“Ik was vroeger echt een stresskip”
De dochter van zanger Sam Gooris en voormalig Miss België Kelly Pfaff deelt dat haar mentale gezondheid niet altijd vanzelfsprekend is geweest. “Vroeger was ik echt een stresskip,” vertelt Shania. “Ik maakte me constant zorgen en had vaak last van paniekaanvallen. Alles moest perfect zijn, en als dat niet lukte, sloeg ik helemaal tilt.”
Toch ziet ze nu verbetering. “Sinds ongeveer een jaar gaat het stukken beter. Ik leer steeds beter loslaten. Niet alles hoeft meer onder controle te zijn, en dat geeft rust. Maar als ik iets nieuws moet doen en niet weet wat me te wachten staat, komt de spanning toch vaak terug. Op dat vlak blijf ik wel een beetje een controlefreak.”
Dancing with the Stars: meer stress voor dan op het podium
Een recent voorbeeld van zo’n spannend moment was haar deelname aan Dancing with the Stars. “Eigenlijk had ik meer stress vóór de opnames begonnen dan wanneer ik uiteindelijk op het podium stond,” blikt Shania terug. “Dat wachten en die onzekerheid: hoe gaat het gaan, wat wordt er van mij verwacht, ga ik het wel goed doen? Dat zijn de momenten waarop het in mijn hoofd begint te tollen.”
Toch wist ze zichzelf telkens te herpakken en groeide ze tijdens de show zichtbaar. “Zodra ik er stond en kon dansen, voelde ik me vrij. Dan dacht ik: oké, ik heb dit onder controle. En dat is eigenlijk heel bijzonder, want vroeger kon ik zelfs in het dagelijks leven al helemaal vastlopen op kleine dingen.”
Geen standaardoplossing voor paniek: “Ademhaling werkt niet bij mij”
In het interview benadrukt Shania dat mentale gezondheid iets heel persoonlijks is. Wat voor de één helpt, werkt voor de ander soms averechts. “Veel mensen zeggen dat je bij een paniekaanval moet letten op je ademhaling. Maar bij mij helpt dat juist niet. Integendeel, het maakt me vaak nog onrustiger.”
In plaats daarvan zoekt ze steun bij haar omgeving. “Als ik paniek voel opkomen, bel ik meestal naar iemand van mijn inner circle. Mijn mama, mijn beste vriendin of mijn opa. Gewoon iemand die tegen me praat, die me geruststelt en me weer met beide voeten op de grond zet. Dat helpt me het meest.”
“Alsof ik mezelf knuffel”
Maar wat als niemand bereikbaar is? Ook daar heeft Shania een bijzondere manier voor gevonden om zichzelf tot rust te brengen. “Dan wikkel ik een groot deken stevig om me heen en trek ik eraan, alsof iemand me stevig vasthoudt. Het klinkt misschien gek, maar het geeft me troost. Het voelt als een knuffel, en dat helpt.”
Ze benadrukt dat het belangrijk is om naar je eigen behoeften te luisteren, ook als die niet volgens het boekje zijn. “Iedereen is anders. Voor de één helpt meditatie, voor de ander een warm bad of een wandeling. Het belangrijkste is dat je iets vindt dat voor jou werkt.”
Mentale gezondheid bespreekbaar maken
Dat Shania zo openhartig spreekt over haar mentale welzijn, is voor veel fans herkenbaar en inspirerend. Ze hoopt dan ook dat het onderwerp meer bespreekbaar wordt. “Er heerst nog steeds een soort schaamte rond paniekaanvallen of angstgevoelens. Mensen denken vaak dat je dan zwak bent of overdrijft. Maar het is net sterk om erover te praten en er iets mee te doen.”
Ook via haar sociale media laat Shania af en toe doorschemeren dat het leven niet altijd rozengeur en maneschijn is. “Ik wil tonen dat het oké is om niet oké te zijn. Je mag je onzeker voelen, je mag hulp nodig hebben, en je mag daarover praten. Dat maakt je niet minder waard, integendeel.”
Zelfliefde en mildheid
De weg die Shania bewandelt, is er een van vallen en opstaan, maar ook van groei en zelfliefde. “Ik leer mezelf steeds beter kennen. En ik probeer milder te zijn voor mezelf. Vroeger vond ik het zwak als ik angst voelde. Nu weet ik: het hoort bij mij, en ik mag daar ruimte voor maken.”
Tegelijk blijft ze ambitieus en positief. “Ik ben blij dat ik het nu beter kan plaatsen. Het neemt niet alles over, het beheerst mijn leven niet meer. En dat is een enorme stap vooruit.”
Conclusie:
Shania Gooris laat zien dat achter elk sterk persoon ook een
kwetsbare kant schuilgaat. Door haar verhaal te delen, maakt ze
mentale gezondheid een stuk bespreekbaarder — en dat is misschien
wel net zo krachtig als elke dans op het podium.