Algemeen
Sonja Silva woedend over tv-show met Youp van ’t Hek: “Schokkend eenzijdig en schadelijk!
Sonja Silva, voormalig TMF-presentatrice en zelf autistisch, heeft met ergernis gekeken naar het nieuwe televisieprogramma Een Buitengewoon Gesprek, waarin mensen met autisme centraal staan. Hoewel het programma bedoeld is om meer inzicht te geven in de wereld van autisme, vindt Sonja dat het juist een schadelijk en eenzijdig beeld neerzet. Ze uit haar kritiek in een opiniestuk in Het Parool, dat ze samen met redacteur Mirjam Groen schreef.
Een eenzijdige kijk op autisme
De eerste aflevering van Een Buitengewoon Gesprek trok direct veel aandacht door de aanwezigheid van cabaretier Youp van ’t Hek als gast. Maar voor Sonja en veel anderen met autisme viel het programma tegen. “Al bij de eerste beelden zakte de moed ons in de schoenen,” schrijft Sonja. “Weer die stereotiepe, klassieke autisten: mensen die ‘anders’ praten, ‘anders’ kijken en vaak ook verstandelijk beperkt zijn.”
Volgens Sonja heeft het programma een eenzijdige selectie gemaakt van deelnemers en richt het zich volledig op het stereotype beeld dat al decennialang bestaat van autisme. “Het lijkt alsof autisme alleen voorkomt bij mensen die opvallen door hun motoriek of sociale vaardigheden. Het programma versterkt een beeld dat autisme alleen te herkennen is aan uiterlijke en gedragsmatige kenmerken.”
De impact van stereotypen
Voor veel mensen met autisme is het schadelijk om telkens weer geconfronteerd te worden met deze stereotypen, stelt Sonja. “Er zijn talloze mensen met autisme aan wie je niets merkt. Zij hebben geen opvallende gedragingen, maar worstelen vaak op een subtielere en minder zichtbare manier. Deze groep wordt volledig genegeerd in het programma.”
Sonja spreekt uit ervaring. Zelf wordt ze vaak niet serieus genomen vanwege het gebrek aan zichtbare kenmerken van autisme. “Ik hoor regelmatig: ‘Maar jij ziet er helemaal niet autistisch uit.’ Dat soort opmerkingen doet pijn en ondermijnt de serieuze uitdagingen waarmee ik dagelijks te maken heb. Dit programma versterkt die vooroordelen alleen maar.”
Waarom dit schadelijk is
Volgens Sonja gaat de impact van de show verder dan alleen verkeerde beeldvorming. Het heeft ook directe gevolgen voor de ondersteuning die mensen met autisme krijgen. “Mensen die niet in het klassieke autismeplaatje passen, stuiten vaak op ongeloof en krijgen daardoor niet de hulp die ze nodig hebben. Hulpverleners nemen hen niet serieus omdat ze niet ‘autistisch genoeg’ lijken.”
Door alleen de klassieke kenmerken van autisme te laten zien, zet het programma mensen zoals Sonja buitenspel. “Het bevestigt het idee dat autisme altijd zichtbaar moet zijn, terwijl dat helemaal niet zo is. Autisme is een spectrum, en juist die diversiteit ontbreekt volledig in Een Buitengewoon Gesprek.”
Gemiste kans
Sonja noemt het programma een gemiste kans om een breder en realistischer beeld van autisme te laten zien. “We begrijpen dat het programma minder ‘in het oog springend’ zou worden met mensen aan wie je niet direct ziet dat ze autistisch zijn. Maar juist die groep verdient een stem. Dit programma had een enorm verschil kunnen maken in hoe autisme wordt begrepen en geaccepteerd.”
Volgens Sonja smolt Youp van ’t Hek voor de deelnemers en waarschijnlijk de kijkers ook. “Maar dat zijn precies de deelnemers die we al kennen uit films en series. Mensen die aandoenlijk en ‘heerlijk gek’ overkomen. Waar zijn de mensen die dagelijks overprikkeld raken op hun werk of sociale verplichtingen vermijden omdat ze het simpelweg niet aankunnen? Waar zijn de autistische vrouwen, die vaak te horen krijgen dat ze zich maar moeten aanpassen?”
Constructieve kritiek
Sonja roept de makers van het programma op om meer diversiteit in toekomstige afleveringen te brengen. “Het programma kan zoveel meer betekenen als het de volledige breedte van het autisme-spectrum toont. Laat zien dat autisme net zo divers is als de mensen die ermee leven. Dat helpt niet alleen de beeldvorming, maar ook de acceptatie en begrip in de maatschappij.”
Ze benadrukt dat de oplossing niet ingewikkeld is. “Er zijn genoeg mensen met autisme die hun ervaringen willen delen, juist om het stereotype te doorbreken. Het vraagt alleen om de wil van de makers om verder te kijken dan de klassieke voorbeelden.”
Een persoonlijke boodschap
Tot slot geeft Sonja aan dat haar kritiek voortkomt uit persoonlijke ervaring en de wens om een verschil te maken. “Ik wil niet dat de volgende generatie autistische kinderen opgroeit in een wereld waarin ze zich onzichtbaar voelen omdat ze niet in het stereotype plaatje passen. Het is tijd om het gesprek over autisme open te breken en alle stemmen te laten horen.”
Met haar opiniestuk hoopt Sonja dat Een Buitengewoon Gesprek in de toekomst een meer inclusieve en genuanceerde kijk op autisme zal bieden. “Autisme is niet alleen wat je ziet in dit programma. Het zit in ons allemaal, en dat verdient respect en erkenning.”
Nieuwe wending in hoger beroep Ali B: rapper Ronnie Flex mag getuigen
Het hoger beroep in de strafzaak tegen Ali B heeft een opmerkelijke ontwikkeling doorgemaakt. Het gerechtshof in Amsterdam heeft besloten dat rapper Ronnie Flex als getu!ge mag worden gehoord. Dit besluit kan van grote betekenis zijn voor het verloop van de zaak, waarin Ali B eerder werd veroordeeld tot een gevang*nisstraf van twee jaar. De getuigenis van Ronnie Flex draait om een specifiek moment tijdens een zogenoemd schrijverskamp in 2018, dat een centrale rol speelt in de rechtszaak.
Hoewel het 0penbaar Min*sterie (OM) geen bezwaar maakte tegen de komst van Ronnie Flex als getuige, was de toestemming van het hof alsnog opvallend. In rechtszaken waar de belangen groot zijn, zoals deze, wordt ieder nieuw element zorgvuldig afgewogen. De verdediging van Ali B hoopt via de verklaring van Ronnie Flex twijfel te zaaien over de betrouwbaarheid van eerdere getuigenverklaringen.
Schrijverskamp uit 2018 opnieuw onder de loep
De kern van de zaak draait om een incident dat zich zou hebben afgespeeld tijdens een muziekweekend, het zogenoemde schrijverskamp. Verschillende artiesten en producers waren daarbij aanwezig, onder wie Ali B en Ronnie Flex. In deze setting zou het vermeende voorval hebben plaatsgevonden dat later aanleiding gaf tot een aang!fte van verkr*chting.
Volgens de eerdere verklaringen van de vrouw in kwestie zou Ali B zich op ongepaste wijze hebben gedragen, direct na een intiem moment tussen haar en Ronnie Flex. Advocaat Bart Swier, die optreedt namens Ali B, stelt dat Ronnie Flex op dat moment aanwezig was en mogelijk licht kan werpen op wat er daadwerkelijk is gebeurd. Volgens de verdediging heeft Ronnie Flex verklaard dat hij het voorval waar de aang!fte om draait niet heeft waargenomen.
De toelating van zijn getu!genis wordt gezien als een belangrijke stap voor de verdediging, die hiermee het bestaande verhaal wil nuanceren of ontkrachten.
Geen toestemming voor verklaring echtgenote Ali B
Tegelijkertijd kreeg de verdediging van Ali B te maken met een tegenvaller. Het hof wees een verzoek af om Breghje Kommers, de echtgenote van Ali B, als getu!ge op te roepen. De advocaten hadden gehoopt dat zij een rol kon spelen in het weerleggen van een beeld dat volgens hen onterecht is ontstaan: namelijk dat zij samen met haar man zou hebben geprobeerd een aang!fte te beïnvloeden.
Volgens advocaat Swier is er sprake van een onjuist en schadelijk frame, waarbij gesuggereerd wordt dat het echtpaar heeft geprobeerd een aang!fte tegen te werken. Hij wilde dat beeld corrigeren door Breghje zelf haar kant van het verhaal te laten vertellen. Het hof zag daar echter geen aanleiding toe. Volgens de rechters draagt haar verklaring niet bij aan de beantwoording van de kernvragen in het hoger beroep.
Het 0penbaar Min*sterie had zich eerder die dag al uitgesproken tegen het horen van Kommers. Zij stelden dat er geen juridische noodzaak was voor haar betrokkenheid in deze fase van de procedure. Het hof sloot zich daar uiteindelijk bij aan.
Verzoek tot andere getu!gen ook afgewezen
De verdediging van Ali B had meerdere verzoeken ingediend om getuigen op te roepen die mogelijk nieuwe inzichten konden geven in verschillende onderdelen van de zaak. Zo wilde men twee anonieme getuigen onder gesloten deuren horen. Deze getu!gen zouden, volgens Swier, gevoelige informatie kunnen verschaffen. De behandeling van dit verzoek vond plaats zonder de aanwezigheid van pers en publiek, vanwege de vertrouwelijke aard van de informatie.
Ook deze verzoeken zijn afgewezen. Het hof stelde dat de getu!genverklaringen onvoldoende relevant of noodzakelijk zijn voor de huidige beoordeling van het hoger beroep.
Een derde verzoek betrof het horen van zangeres en actrice Ellen ten Damme. Zij is betrokken bij een aparte aanklacht wegens poging tot verkr*chting, waarvoor Ali B eveneens eerder werd ver00rdeeld. De verdediging hoopte dat haar verklaring context zou kunnen bieden of een bredere kijk op de zaak mogelijk zou maken. Ook dit verzoek vond geen gehoor bij het hof, dat oordeelde dat haar betrokkenheid in dit stadium niet van directe meerwaarde is voor de beoordeling van het lopende hoger beroep.
Achtergrond van de veroordeling
Ali B werd in juli vorig jaar veroordeeld tot twee jaar gev*ngenisstraf. De rechtbank achtte hem schuldig aan verkr*chting en poging tot verkr*chting. Tegelijkertijd werd hij vrijgesproken van twee aankl*chten wegens aanr*nding, waaronder één zaak waarbij zangeres Jill Helena betrokken was. Zowel de verdediging van Ali B als het 0penbaar Min*sterie gingen in hoger beroep tegen het vonnis, zij het om verschillende redenen.
De verdediging wil via het hoger beroep aantonen dat er onduidelijkheden en tegenstrijdigheden bestaan in de verklaringen van de aangeefsters, terwijl het OM juist van mening is dat in sommige zaken de straf te mild is of dat vrijspraken onterecht zijn geweest. Het maakt dat het hoger beroep een complex juridisch traject is geworden, waarin beide partijen nieuwe argumenten en bewijzen aandragen.
Gewicht van de verklaring van Ronnie Flex
De verklaring van Ronnie Flex kan in potentie van grote betekenis zijn. Niet alleen omdat hij aanwezig was op het moment van het vermeende incident, maar ook omdat zijn verklaring direct raakt aan de geloofwaardigheid van de aangifte. In het Nederlandse strafrecht speelt de betrouwbaarheid van verklaringen een cruciale rol, zeker in zaken waarbij fysiek bewijs beperkt of niet beschikbaar is.
Als uit zijn verklaring blijkt dat hij geen onregelmatigheden heeft waargenomen, kan dat bijdragen aan de verdediging van Ali B. Tegelijkertijd zal het gerechtshof zorgvuldig afwegen in hoeverre zijn herinneringen na al die jaren nog betrouwbaar zijn, en welke rol eventuele subjectieve beleving speelt.
Het is niet ongebruikelijk dat getuigen zich gebeurtenissen anders herinneren dan de betrokkenen zelf. Juist daarom is het aan het hof om zorgvuldig te beoordelen welke verklaringen het zwaarst wegen.
Vooruitblik: hoe nu verder?
De komende maanden zullen in het teken staan van nadere zittingen, waarin onder meer de verklaring van Ronnie Flex op de planning staat. Het is nog onduidelijk of hij fysiek zal verschijnen of dat zijn verklaring schriftelijk of via een videoconferentie wordt afgelegd. De uitkomst van zijn getuigenis zal ongetwijfeld breed worden gevolgd, gezien de invloed die deze kan hebben op het eindoordeel van het hof.
Daarnaast blijft de zaak rond Ali B onderwerp van maatschappelijk debat. Het raakt thema’s als grens0verschrijdend gedrag, machtsverhoudingen in de entertainmentindustrie en de manier waarop het strafrecht hiermee omgaat. Voor de betrokkenen is het hoger beroep niet alleen een juridische procedure, maar ook een persoonlijke beproeving.
Slotgedachte: rechtspraak in balans
Wat deze zaak laat zien, is hoe complex en gelaagd juridische trajecten kunnen zijn. De toelating van een nieuwe getuige, zoals Ronnie Flex, kan de koers van een rechtszaak beïnvloeden, maar biedt geen garanties. Elke verklaring wordt beoordeeld op betrouwbaarheid, relevantie en consistentie binnen het bredere geheel.
De uitspraak van het hof volgt op een later moment, wanneer alle argumenten, verklaringen en juridische overwegingen zijn gewogen. Tot die tijd blijft de zaak in beweging – voor de rechtbank, de betrokkenen en het publiek.