Het gebruik van vochtige doekjes is de afgelopen decennia enorm toegenomen. Ze worden gebruikt voor allerlei doeleinden: van babyverzorging tot het schoonmaken van keukens en toiletten. Maar nu dreigt er een verbod op deze populaire schoonmaakmiddelen. Staatssecretaris Chris Jansen (Infrastructuur en Waterstaat, PVV) wil in Brussel pleiten voor een algeheel verbod op vochtige doekjes die plastic bevatten. De reden? Ze vergaan niet, zorgen voor verstoppingen in het riool en dragen bij aan de vervuiling van het milieu.

Vochtige doekjes: een groeiend milieuprobleem

Hoewel vochtige doekjes een gemakkelijke oplossing lijken voor snelle schoonmaakklusjes en babyverzorging, brengen ze een groot probleem met zich mee. Veel van deze doekjes bevatten plastic vezels die niet biologisch afbreekbaar zijn. In tegenstelling tot toiletpapier lossen ze niet op in water, waardoor ze verstoppingen in het riool veroorzaken en bijdragen aan milieuvervuiling.

Een van de grootste problemen is dat veel mensen de doekjes door het toilet spoelen. Dit leidt tot ernstige verstoppingen in rioolstelsels, waarbij pompen vastlopen en riolen overstromen. Volgens experts kost het opruimen en repareren van deze schade jaarlijks tientallen miljoenen euro’s. De Nederlandse waterschappen hebben al meerdere keren gewaarschuwd voor de schadelijke effecten van vochtige doekjes op het riool en het milieu.

Plastic als boosdoener

Naast rioolproblemen zorgen vochtige doekjes ook voor de verspreiding van microplastics in het milieu. De plastic vezels in de doekjes breken langzaam af, maar verdwijnen nooit volledig. Dit betekent dat ze uiteindelijk in rivieren, oceanen en zelfs in drinkwater terechtkomen. De impact van microplastics op de volksgezondheid is nog niet volledig bekend, maar uit onderzoeken blijkt dat ze schadelijk kunnen zijn voor dieren en mogelijk ook voor mensen.

Volgens staatssecretaris Jansen is het dan ook tijd voor actie. Hij wil dat Nederland zich aansluit bij andere Europese landen die al stappen hebben ondernomen om het gebruik van plastic bevattende vochtige doekjes terug te dringen. In Brussel zal hij pleiten voor een verbod op deze producten om zo verdere milieuschade te voorkomen.

Een duur, maar beter alternatief

Gelukkig zijn er al alternatieven op de markt. Er bestaan vochtige doekjes die volledig biologisch afbreekbaar zijn en geen plastic bevatten. Deze doekjes zijn gemaakt van natuurlijke vezels zoals katoen of bamboe en lossen veel sneller op in water. Het nadeel? Ze zijn vaak duurder dan de traditionele vochtige doekjes.

Veel producenten stappen inmiddels over op plasticvrije varianten, maar de prijs blijft voor veel consumenten een struikelblok. Volgens Jansen is het belangrijk dat de overheid samen met fabrikanten werkt aan betaalbare alternatieven. Ook wil hij consumenten bewust maken van de schadelijke gevolgen van het gebruik van plasticbevattende vochtige doekjes en hen stimuleren om te kiezen voor milieuvriendelijke opties.

Kosten voor de samenleving

Het verbod op plastic bevattende vochtige doekjes is niet alleen een milieumaatregel, maar ook een economische beslissing. Onderzoek wijst uit dat de jaarlijkse kosten voor het opruimen van verstoppingen en rioolschade door vochtige doekjes in Nederland tussen de 22 en 26 miljoen euro bedragen. Dit geld zou volgens Jansen beter besteed kunnen worden aan duurzame infrastructuur en milieubescherming.

Daarnaast hebben afvalverwerkers te maken met problemen rondom de verwerking van vochtige doekjes. Omdat ze plastic bevatten, kunnen ze niet eenvoudig worden gerecycled. Dit betekent dat ze vaak worden verbrand of op de vuilnisbelt belanden, wat weer bijdraagt aan luchtvervuiling en CO2-uitstoot.

Bewustwording en handhaving

Hoewel een verbod een effectieve manier kan zijn om het probleem aan te pakken, is bewustwording minstens zo belangrijk. Veel consumenten realiseren zich niet dat vochtige doekjes niet door het toilet mogen worden gespoeld. Jansen pleit daarom ook voor meer voorlichting over dit onderwerp. Campagnes om mensen te informeren over de juiste manier van afvalverwerking en de milieuschade van vochtige doekjes kunnen helpen om het probleem op korte termijn al te verminderen.

Daarnaast moet er strenger worden gehandhaafd op misleidende etiketten. Sommige merken claimen dat hun vochtige doekjes ‘doorspoelbaar’ zijn, terwijl ze in werkelijkheid nog steeds bijdragen aan verstoppingen en milieuproblemen. Jansen wil dat fabrikanten verplicht worden om duidelijke en eerlijke informatie op hun verpakkingen te zetten.

De toekomst van vochtige doekjes

De kans is groot dat Nederland de komende jaren strengere regels krijgt rondom het gebruik van vochtige doekjes. Of er daadwerkelijk een algeheel verbod komt, hangt af van de onderhandelingen in Brussel. Wat wel zeker is, is dat de focus op duurzaamheid en milieubewustzijn steeds groter wordt. Consumenten worden aangemoedigd om te kiezen voor plasticvrije alternatieven en bewuster om te gaan met afval.

Voor nu is het advies aan consumenten om vochtige doekjes niet door het toilet te spoelen en te kiezen voor biologisch afbreekbare varianten. De overstap naar duurzame producten zal in de toekomst waarschijnlijk nog verder gestimuleerd worden, zodat zowel het milieu als de samenleving hiervan profiteert.

De strijd tegen plastic in vochtige doekjes is daarmee een belangrijk onderdeel van de bredere inspanningen om milieuproblemen aan te pakken. Staatssecretaris Jansen hoopt dat Nederland en de rest van Europa samen kunnen werken aan een oplossing die zowel effectief als haalbaar is voor consumenten en bedrijven.