Algemeen
Peru beschouwt transgender personen officieel als ‘geestesziek'”
In Peru is een storm van protest ontstaan na het ondertekenen van een presidentieel decreet waarin transgender personen worden geclassificeerd als mensen met een geestesstoornis. Volgens de regering is het doel van het decreet om transgender personen betere toegang tot medische zorg te geven. Maar mensenrechtenorganisaties, activisten en internationale waarnemers vrezen dat de maatregel juist leidt tot stigmatisering, discriminatie en een ernstige terugval in de rechten van transgemeenschappen.
De inhoud van het decreet: toegang tot zorg of juridische terugval?
Op 10 mei werd het decreet officieel gepubliceerd. De tekst stelt dat mensen met ‘genderidentiteitsstoornissen’ en ‘geslachtsidentiteitsproblemen’ onder de categorie geestesziekten vallen binnen het publieke gezondheidsstelsel van Peru. Hierdoor zouden transgender personen voortaan in aanmerking komen voor psychiatrische en psychologische zorg via het nationale zorgsysteem EsSalud.
Volgens het ministerie van Volksgezondheid is het doel van het decreet om zorg toegankelijk te maken voor een groep die lange tijd buiten de boot viel. Transgender personen in Peru hebben immers vaak moeite om medische zorg te verkrijgen, onder meer doordat hun officiële identiteitsdocumenten niet overeenkomen met hun genderexpressie of -identiteit.
Toch wordt het classificeren van transgender zijn als ‘geestesziekte’ door velen gezien als een stap terug.
Wereldwijde kritiek: “Stigmatiserend en schadelijk”
De maatregel heeft internationaal tot verontwaardiging geleid. Mensenrechtenorganisaties zoals Human Rights Watch, Amnesty International en ILGA (International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association) noemen het decreet achterhaald en gevaarlijk. Zij wijzen erop dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) al in 2019 officieel heeft besloten om transgender zijn niet langer als mentale stoornis te bestempelen.
“Deze classificatie gaat in tegen decennia van vooruitgang,” stelt een woordvoerder van Amnesty. “Het bestempelen van transgender personen als geestesziek is niet alleen wetenschappelijk onjuist, maar ook maatschappelijk vernietigend. Het legitimeert transfobie en ondermijnt hun fundamentele rechten.”
De angst bestaat dat het decreet in de praktijk zal leiden tot dwangbehandelingen, medische pathologisering en sociale uitsluiting.
A protester carries a sign while police stand guard in a protest by the LGBTQI community against a new government decree listing transsexualism as a “mental disorder”, in front of the Ministry of Health, in Lima, Peru May 17, 2024. REUTERS/Sebastian Castaneda
Transgemeenschap in Peru reageert geschokt
Lokale activisten in Peru spreken van een klap in het gezicht. De organisatie Presente Perú, die zich inzet voor lhbti+-rechten, laat weten dat het decreet “een brug is naar institutionele discriminatie onder het mom van zorgverlening”.
“Dit is geen vooruitgang, dit is regressie,” zegt activist Mariana Gómez. “Het lijkt misschien alsof men zorg toegankelijker maakt, maar op papier worden wij ineens tot psychiatrisch patiënt gemaakt. Dat is stigmatiserend én gevaarlijk.”
Volgens activisten is het een bekend patroon in Latijns-Amerika om via gezondheidsargumenten mensenrechten te ondermijnen. In de praktijk zijn het vaak transgender personen die in hun dagelijks leven te maken krijgen met uitsluiting, geweld en gebrek aan bescherming, en dit decreet zou die situatie kunnen verergeren.
Discriminatie en gezondheidsproblemen onder transgender personen
De realiteit voor transgender personen in Peru is hard. Uit onderzoek van Promsex, een Peruaanse organisatie voor seksuele en reproductieve rechten, blijkt dat meer dan 80% van de transgender bevolking in Peru geen toegang heeft tot passende gezondheidszorg. Veel huisartsen weigeren hen te behandelen, of begrijpen hun specifieke medische noden niet.
Daarbij komt dat transgender mensen in Peru niet wettelijk hun geslachtsaanduiding of naam kunnen aanpassen, tenzij via een lang, ingewikkeld en juridisch proces dat velen niet kunnen betalen. Hierdoor komt hun genderexpressie vaak niet overeen met hun officiële documenten, wat leidt tot afwijzing in ziekenhuizen en klinieken.
De gezondheidsproblemen zijn ernstig: van verhoogde kans op depressie en angststoornissen tot seksueel overdraagbare aandoeningen en verslavingsproblemen. In dat licht gezien, zeggen sommige medische experts, is betere zorg cruciaal — maar niet ten koste van de waardigheid van deze groep.
Politiek geladen besluit: conservatisme versus mensenrechten
Het decreet komt in een periode waarin Peru politiek instabiel is en waarin conservatieve krachten aan invloed winnen. De huidige interim-regering, onder leiding van president Dina Boluarte, lijkt steeds meer tegemoet te komen aan rechtse en religieus-conservatieve drukgroepen.
Volgens critici is het decreet deels politiek gemotiveerd: door transgender personen te classificeren als geestesziek, appeleert de regering aan een deel van de bevolking dat gelooft dat trans zijn een psychologische afwijking is. Op die manier vermijdt de regering een principiële discussie over genderidentiteit en mensenrechten, en schuift ze het af op het medische domein.
Internationaal recht: in strijd met verdragen?
Juridisch gezien kan het decreet in strijd zijn met internationale verdragen waar Peru zich aan heeft verbonden, zoals het Amerikaanse Verdrag voor de Rechten van de Mens en het CEDAW-verdrag (VN-verdrag inzake discriminatie van vrouwen). Beide verdragen verplichten staten om geen onderscheid te maken op basis van genderidentiteit, en om juist beleid te voeren dat discriminatie tegengaat.
Advocaten van LGBT+ Legal Peru onderzoeken op dit moment of er juridische stappen kunnen worden ondernomen tegen de staat. Zij willen toetsen of het decreet constitutioneel houdbaar is en of het geen mensenrechten schendt.
Wat zijn de alternatieven?
Volgens veel experts is het goed dat de Peruaanse regering erkent dat transgender personen structureel uitgesloten worden van zorg. Maar de oplossing ligt niet in classificatie, maar in inclusie. Dat wil zeggen:
-
Juridische erkenning van genderidentiteit zonder medische of juridische hindernissen.
-
Training voor zorgpersoneel over transgender zorgbehoeften.
-
Anti-discriminatiewetgeving met specifieke bescherming voor genderidentiteit.
-
Toegankelijke psychologische en medische hulp zonder stigmatisering.
Landelijk beleid kan pas succesvol zijn als het gebaseerd is op gelijkheid, niet op pathologisering, benadrukken mensenrechtenorganisaties.
A protester carries a sign while police stand guard in a protest by the LGBTQI community against a new government decree listing transsexualism as a “mental disorder”, in front of the Ministry of Health, in Lima, Peru May 17, 2024. REUTERS/Sebastian Castaneda
Perspectief: gevaar voor precedentwerking in de regio
De beslissing van Peru wordt met argusogen gevolgd in de rest van Latijns-Amerika. Landen als Argentinië, Uruguay en Chili hebben in de afgelopen jaren grote stappen gezet op het gebied van transgenderrechten, waaronder zelfidentificatie, zorgtoegang en juridische bescherming.
Activisten vrezen dat het Peruaanse decreet een gevaarlijk precedent kan vormen voor andere landen in de regio waar conservatieve krachten actief zijn. Het zou kunnen worden aangegrepen als voorbeeld voor soortgelijk beleid, onder het mom van ‘zorgverlening’.
Conclusie: medische zorg mag geen dekmantel zijn voor discriminatie
Wat op papier bedoeld lijkt als een poging om transgender personen toegang te geven tot gezondheidszorg, blijkt in de praktijk een stap terug in de strijd voor gelijke rechten. Het presidentieel decreet dat transgender zijn bestempelt als geestesziekte, opent de deur naar stigmatisering, uitsluiting en institutionele discriminatie.
Hoewel zorgtoegang broodnodig is voor deze kwetsbare groep, moet dat niet ten koste gaan van hun waardigheid en identiteit. Transgender personen verdienen respect, erkenning en medische hulp – niet als patiënten met een stoornis, maar als mensen met rechten.
De wereld kijkt toe. Het is aan Peru om te kiezen: vooruitgang of terugval?
“PERU BESCHOUWT TRANSGENDER PERSONEN OFFICIEEL ALS ‘GEESTESZIEK'”
Einde van een radiotijdperk: Fien Germijns en Thibault Christiaensen nemen afscheid van de ochtend bij Studio Brussel
Na vier intense jaren nemen Fien Germijns en Thibault Christiaensen binnenkort afscheid van hun ochtendprogramma op Studio Brussel. De twee vormden een vast duo in de Vlaamse ether tussen 6 en 9 uur ’s ochtends, maar kiezen er nu voor om het hoofdstuk ochtendradio af te sluiten. Hun laatste uitzending staat gepland op vrijdag 27 juni, live vanuit het MAS in Antwerpen. Voor trouwe luisteraars markeert dit het einde van een geliefde routine — en voor Fien en Thibault het begin van een nieuwe fase.
“Wij gaan nog twee weken met jou opstaan… en dan niet meer”
Het nieuws werd gedeeld via een persoonlijke en stijlvolle post op Instagram, waarin het duo afscheid aankondigde van hun dagelijkse radioshow. “Fien Germijns en Thibault Christiaensen, nooit meer van 6 tot 9,” klinkt het. De boodschap was duidelijk: na vier jaar komt er een einde aan hun gezamenlijke ochtendblokken op Studio Brussel.
“Wij kijken terug op vier fantastische jaren ochtendradio,” schrijven ze, “maar iedereen die ooit al eens de vroege shift heeft gedaan weet ook dat dat wel wat vraagt, en dat daar ooit een einde aan komt.”
De boodschap werd op sociale media massaal gedeeld, en heel wat luisteraars lieten weten dat ze het duo zullen missen tijdens hun ochtendritueel.
Vier jaar vroeg opstaan, muziek draaien en het land wakker maken
Sinds 2020 vormen Fien Germijns en Thibault Christiaensen — ook bekend als frontman van de band Equal Idiots — een onafscheidelijk team in de ochtend. Hun stijl: een frisse mix van muziek, humor, nieuws en persoonlijke gesprekken. Ze wisten hun luisteraars doorheen de pandemie, nieuwsgekte en persoonlijke verhalen te loodsen, met altijd een vrolijke noot.
Hun aanpak viel op door een sterke chemie en gevoel voor timing. De samenwerking tussen een mediatalent als Fien en de creatieve rock-‘n-roll-vibes van Thibault bleek een verrassend sterke combinatie, die ook buiten de radiostudio werd gesmaakt.
Laatste uitzending live vanuit het MAS
Het duo neemt op een bijzondere manier afscheid: op vrijdag 27 juni presenteren ze hun allerlaatste ochtenduitzending live vanuit het MAS in Antwerpen. Het belooft een feestelijke en emotionele uitzending te worden, met ruimte voor muziek, herinneringen en misschien zelfs een verrassing of twee.
Fans van het programma kunnen er live bij zijn. Tickets zijn beschikbaar vanaf volgende week via de kanalen van Studio Brussel. De verwachting is dat ze snel uitverkocht zullen zijn, gezien de grote betrokkenheid van het publiek bij het ochtendduo.
Wat brengt de toekomst voor Fien en Thibault?
Voor beide presentatoren is het einde van de ochtendshow geen afscheid van de radio of de media in het algemeen. Fien Germijns is een vaste waarde bij de VRT, waar ze ook televisieprogramma’s presenteert zoals De Tafel van Vier en De Tabel van Mendelejev. Haar natuurlijke flair en journalistieke scherpte maken haar tot een veelzijdige mediamaker, en de kans is groot dat ze binnenkort op andere platformen te horen of te zien zal zijn.
Ook Thibault Christiaensen blijft actief, zowel in de muziekwereld als in de media. Hij combineert al jaren zijn muzikale projecten met presentatiewerk en is geliefd om zijn ongefilterde, authentieke stijl. Wat hij precies gaat doen na het afscheid is nog niet bekend, maar wie hem kent, weet dat hij zelden lang stilzit.
Niet het enige vertrek bij Studio Brussel
Het vertrek van Fien en Thibault is niet de enige verandering bij Studio Brussel. Ook komiek en presentator Xander De Rycke kondigde recent aan dat hij de zender verlaat. Na een periode van creatieve samenwerkingen voelt hij dat het moment daar is om een andere richting in te slaan.
“Ik voel aan mijn buik en aan de timing dat er organisch een einde aan mag komen,” liet hij weten via zijn eigen kanalen. Zijn beslissing past in een bredere trend van verschuivingen binnen de VRT en het Vlaamse medialandschap.
Veranderingen in radiolandschap
Het einde van het schooljaar is traditioneel een moment van herstructureringen bij radiozenders. De zomer biedt ruimte voor nieuwe formats, nieuwe stemmen en een hernieuwde programmatie voor het najaar. Studio Brussel grijpt dit moment aan om haar aanbod opnieuw in vraag te stellen en zich voor te bereiden op de toekomst.
Welke stemmen straks het ochtendblok zullen invullen, is op dit moment nog niet bekendgemaakt. Maar duidelijk is wel dat de zender zich wil blijven profileren als een broedplaats voor jong talent, creativiteit en eigentijdse radio.
Dankbaarheid en afscheid
Fien en Thibault nemen afscheid met veel dankbaarheid richting hun luisteraars. In hun gezamenlijke aankondiging klinkt geen teleurstelling, maar eerder trots en mildheid. Ze kijken terug op een bijzondere periode waarin ze veel mochten betekenen voor het publiek én voor elkaar.
“Het waren vier ongelooflijke jaren. We hebben gelachen, gehuild, gefeest en gezwegen — soms allemaal op één ochtend.”
Die emotionele betrokkenheid is misschien wel de sleutel tot hun succes: ze waren nooit zomaar stemmen op de radio, maar gezichten die je ook zonder beeld herkende. Hun toon was warm, hun aanpak eerlijk en hun dynamiek ontwapenend.
Een frisse wind op komst
Voor Studio Brussel is deze wissel van de wacht tegelijk een kans. Het vertrek van vertrouwde stemmen betekent ook de komst van nieuwe energie. Voor luisteraars is het spannend: wie volgt het duo op? En hoe zal de nieuwe ochtendklinken vanaf juli?
Wat vaststaat, is dat Fien Germijns en Thibault Christiaensen een stempel hebben gedrukt op de ochtendradio in Vlaanderen. Ze maakten hun tijdslot eigen, bouwden een trouw publiek op en bewezen dat authenticiteit ook vroeg in de ochtend een kracht kan zijn.
Luister jij al jaren naar Fien en Thibault?
Wat was jouw favoriete moment van de afgelopen vier jaar? En wie zie jij graag hun plek innemen bij Studio Brussel? Deel je herinneringen, suggesties en luistertips in de reacties hieronder.