Algemeen
Peru beschouwt transgender personen officieel als ‘geestesziek'”
In Peru is een storm van protest ontstaan na het ondertekenen van een presidentieel decreet waarin transgender personen worden geclassificeerd als mensen met een geestesstoornis. Volgens de regering is het doel van het decreet om transgender personen betere toegang tot medische zorg te geven. Maar mensenrechtenorganisaties, activisten en internationale waarnemers vrezen dat de maatregel juist leidt tot stigmatisering, discriminatie en een ernstige terugval in de rechten van transgemeenschappen.
De inhoud van het decreet: toegang tot zorg of juridische terugval?
Op 10 mei werd het decreet officieel gepubliceerd. De tekst stelt dat mensen met ‘genderidentiteitsstoornissen’ en ‘geslachtsidentiteitsproblemen’ onder de categorie geestesziekten vallen binnen het publieke gezondheidsstelsel van Peru. Hierdoor zouden transgender personen voortaan in aanmerking komen voor psychiatrische en psychologische zorg via het nationale zorgsysteem EsSalud.
Volgens het ministerie van Volksgezondheid is het doel van het decreet om zorg toegankelijk te maken voor een groep die lange tijd buiten de boot viel. Transgender personen in Peru hebben immers vaak moeite om medische zorg te verkrijgen, onder meer doordat hun officiële identiteitsdocumenten niet overeenkomen met hun genderexpressie of -identiteit.
Toch wordt het classificeren van transgender zijn als ‘geestesziekte’ door velen gezien als een stap terug.
Wereldwijde kritiek: “Stigmatiserend en schadelijk”
De maatregel heeft internationaal tot verontwaardiging geleid. Mensenrechtenorganisaties zoals Human Rights Watch, Amnesty International en ILGA (International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association) noemen het decreet achterhaald en gevaarlijk. Zij wijzen erop dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) al in 2019 officieel heeft besloten om transgender zijn niet langer als mentale stoornis te bestempelen.
“Deze classificatie gaat in tegen decennia van vooruitgang,” stelt een woordvoerder van Amnesty. “Het bestempelen van transgender personen als geestesziek is niet alleen wetenschappelijk onjuist, maar ook maatschappelijk vernietigend. Het legitimeert transfobie en ondermijnt hun fundamentele rechten.”
De angst bestaat dat het decreet in de praktijk zal leiden tot dwangbehandelingen, medische pathologisering en sociale uitsluiting.
A protester carries a sign while police stand guard in a protest by the LGBTQI community against a new government decree listing transsexualism as a “mental disorder”, in front of the Ministry of Health, in Lima, Peru May 17, 2024. REUTERS/Sebastian Castaneda
Transgemeenschap in Peru reageert geschokt
Lokale activisten in Peru spreken van een klap in het gezicht. De organisatie Presente Perú, die zich inzet voor lhbti+-rechten, laat weten dat het decreet “een brug is naar institutionele discriminatie onder het mom van zorgverlening”.
“Dit is geen vooruitgang, dit is regressie,” zegt activist Mariana Gómez. “Het lijkt misschien alsof men zorg toegankelijker maakt, maar op papier worden wij ineens tot psychiatrisch patiënt gemaakt. Dat is stigmatiserend én gevaarlijk.”
Volgens activisten is het een bekend patroon in Latijns-Amerika om via gezondheidsargumenten mensenrechten te ondermijnen. In de praktijk zijn het vaak transgender personen die in hun dagelijks leven te maken krijgen met uitsluiting, geweld en gebrek aan bescherming, en dit decreet zou die situatie kunnen verergeren.
Discriminatie en gezondheidsproblemen onder transgender personen
De realiteit voor transgender personen in Peru is hard. Uit onderzoek van Promsex, een Peruaanse organisatie voor seksuele en reproductieve rechten, blijkt dat meer dan 80% van de transgender bevolking in Peru geen toegang heeft tot passende gezondheidszorg. Veel huisartsen weigeren hen te behandelen, of begrijpen hun specifieke medische noden niet.
Daarbij komt dat transgender mensen in Peru niet wettelijk hun geslachtsaanduiding of naam kunnen aanpassen, tenzij via een lang, ingewikkeld en juridisch proces dat velen niet kunnen betalen. Hierdoor komt hun genderexpressie vaak niet overeen met hun officiële documenten, wat leidt tot afwijzing in ziekenhuizen en klinieken.
De gezondheidsproblemen zijn ernstig: van verhoogde kans op depressie en angststoornissen tot seksueel overdraagbare aandoeningen en verslavingsproblemen. In dat licht gezien, zeggen sommige medische experts, is betere zorg cruciaal — maar niet ten koste van de waardigheid van deze groep.
Politiek geladen besluit: conservatisme versus mensenrechten
Het decreet komt in een periode waarin Peru politiek instabiel is en waarin conservatieve krachten aan invloed winnen. De huidige interim-regering, onder leiding van president Dina Boluarte, lijkt steeds meer tegemoet te komen aan rechtse en religieus-conservatieve drukgroepen.
Volgens critici is het decreet deels politiek gemotiveerd: door transgender personen te classificeren als geestesziek, appeleert de regering aan een deel van de bevolking dat gelooft dat trans zijn een psychologische afwijking is. Op die manier vermijdt de regering een principiële discussie over genderidentiteit en mensenrechten, en schuift ze het af op het medische domein.
Internationaal recht: in strijd met verdragen?
Juridisch gezien kan het decreet in strijd zijn met internationale verdragen waar Peru zich aan heeft verbonden, zoals het Amerikaanse Verdrag voor de Rechten van de Mens en het CEDAW-verdrag (VN-verdrag inzake discriminatie van vrouwen). Beide verdragen verplichten staten om geen onderscheid te maken op basis van genderidentiteit, en om juist beleid te voeren dat discriminatie tegengaat.
Advocaten van LGBT+ Legal Peru onderzoeken op dit moment of er juridische stappen kunnen worden ondernomen tegen de staat. Zij willen toetsen of het decreet constitutioneel houdbaar is en of het geen mensenrechten schendt.
Wat zijn de alternatieven?
Volgens veel experts is het goed dat de Peruaanse regering erkent dat transgender personen structureel uitgesloten worden van zorg. Maar de oplossing ligt niet in classificatie, maar in inclusie. Dat wil zeggen:
-
Juridische erkenning van genderidentiteit zonder medische of juridische hindernissen.
-
Training voor zorgpersoneel over transgender zorgbehoeften.
-
Anti-discriminatiewetgeving met specifieke bescherming voor genderidentiteit.
-
Toegankelijke psychologische en medische hulp zonder stigmatisering.
Landelijk beleid kan pas succesvol zijn als het gebaseerd is op gelijkheid, niet op pathologisering, benadrukken mensenrechtenorganisaties.
A protester carries a sign while police stand guard in a protest by the LGBTQI community against a new government decree listing transsexualism as a “mental disorder”, in front of the Ministry of Health, in Lima, Peru May 17, 2024. REUTERS/Sebastian Castaneda
Perspectief: gevaar voor precedentwerking in de regio
De beslissing van Peru wordt met argusogen gevolgd in de rest van Latijns-Amerika. Landen als Argentinië, Uruguay en Chili hebben in de afgelopen jaren grote stappen gezet op het gebied van transgenderrechten, waaronder zelfidentificatie, zorgtoegang en juridische bescherming.
Activisten vrezen dat het Peruaanse decreet een gevaarlijk precedent kan vormen voor andere landen in de regio waar conservatieve krachten actief zijn. Het zou kunnen worden aangegrepen als voorbeeld voor soortgelijk beleid, onder het mom van ‘zorgverlening’.
Conclusie: medische zorg mag geen dekmantel zijn voor discriminatie
Wat op papier bedoeld lijkt als een poging om transgender personen toegang te geven tot gezondheidszorg, blijkt in de praktijk een stap terug in de strijd voor gelijke rechten. Het presidentieel decreet dat transgender zijn bestempelt als geestesziekte, opent de deur naar stigmatisering, uitsluiting en institutionele discriminatie.
Hoewel zorgtoegang broodnodig is voor deze kwetsbare groep, moet dat niet ten koste gaan van hun waardigheid en identiteit. Transgender personen verdienen respect, erkenning en medische hulp – niet als patiënten met een stoornis, maar als mensen met rechten.
De wereld kijkt toe. Het is aan Peru om te kiezen: vooruitgang of terugval?
“PERU BESCHOUWT TRANSGENDER PERSONEN OFFICIEEL ALS ‘GEESTESZIEK'”
Martijn Krabbé ontroerd door Televizier-nominatie: “Dit voelt als erkenning na al die jaren”
De televisiecarrière van Martijn Krabbé heeft een nieuw hoogtepunt bereikt. De geliefde presentator behoort tot de laatste tien kanshebbers voor de prestigieuze Televizier-Ring Presentator, een erkenning die hij in zijn lange loopbaan nog nooit eerder heeft ontvangen.
Voor Martijn, die de afgelopen tijd open was over zijn gezondheidsproblemen, komt deze nominatie op een bijzonder moment. De waardering van publiek en collega’s voelt voor hem als een warm gebaar in een periode die niet altijd makkelijk is.
“Dit is geweldig nieuws!”
Tijdens een gesprek met Shownieuws reageerde Martijn zichtbaar blij en dankbaar op het nieuws.
“Dat is geweldig nieuws! Het is nog wat vroeg om te reageren lijkt me. Eerst maar eens een smoking lenen die past, haha,” grapte hij met zijn kenmerkende humor.
Zijn luchtige reactie liet zien dat hij ondanks de zware periode zijn positieve instelling niet is verloren. Tegelijkertijd was zijn blijdschap voelbaar — alsof de nominatie meer betekent dan alleen een kans op een prijs.
“Ik voel vooral trots en dankbaarheid,” vertelde hij later aan een verslaggever. “Zoveel mensen kijken al jaren naar wat ik doe, en dat dit gezien wordt, raakt me echt.”
Een bijzonder moment in een moeilijke tijd
De nominatie komt op een tijd waarin Martijn het rustiger aan moet doen vanwege gezondheidsproblemen. Toch blijft hij actief betrokken bij zijn werk en projecten. Volgens mensen in zijn omgeving is de erkenning die hij nu krijgt, precies wat hij nodig had om met hernieuwde energie vooruit te kijken.
Fans laten massaal weten hoe blij ze zijn met zijn plek op de lijst. Op sociale media stromen de felicitaties binnen, met berichten als:
“Martijn verdient dit zó erg. Hij is al jaren een van de beste presentatoren van ons land.”
“Wat een fijn mens en vakman. Deze nominatie is hem van harte gegund.”
Sterke concurrentie voor de Televizier-Ring
De strijd om de Televizier-Ring Presentator belooft spannend te worden. Martijn neemt het op tegen grote namen zoals Hélène Hendriks, Ewout Genemans, Arjen Lubach en Rik van de Westelaken — stuk voor stuk publiekslievelingen met een indrukwekkende staat van dienst.
Toch hopen veel kijkers dat juist Martijn dit jaar wint. Zijn warme presentatie, humor en oprechte interesse in mensen maken hem al decennia geliefd. Vooral zijn werk bij programma’s als The Voice of Holland, Kopen Zonder Kijken en Dancing on Ice heeft hem een vaste plek bezorgd in de Nederlandse huiskamers.
“Martijn is zó authentiek,” schrijft een fan op X. “Hij hoeft nooit te schreeuwen om aandacht, hij ís gewoon zichzelf.”
Collega’s tonen hun steun
Niet alleen fans, maar ook collega’s uit de televisie- en muziekwereld hebben gereageerd op zijn nominatie.
Chantal Janzen liet weten trots te zijn op haar goede vriend:
“Martijn is een van de meest betrokken mensen die ik ken. Hij verdient dit echt.”
Ook Jamai Loman, met wie Martijn jarenlang samenwerkte bij Idols en The Voice, reageerde enthousiast:
“Hij heeft zoveel betekend voor televisie in Nederland. Als iemand die ring verdient, is hij het.”
De steun vanuit de mediawereld benadrukt opnieuw hoe geliefd Martijn is — niet alleen als presentator, maar ook als mens.
Een bekroning op een lange carrière
Al meer dan dertig jaar is Martijn Krabbé een vertrouwd gezicht op televisie. Hij begon zijn carrière op jonge leeftijd bij Veronica, groeide uit tot een veelzijdige presentator en wist telkens weer het publiek te raken — van luchtige amusementsprogramma’s tot intieme, persoonlijke momenten op televisie.
Het winnen van de Televizier-Ring zou voor hem voelen als een symbolische bekroning op al die jaren van toewijding.
“Ik heb dit werk altijd met liefde gedaan,” zei hij eens in een interview. “Je weet nooit of mensen dat echt waarderen, maar dit voelt als een bevestiging dat het niet onopgemerkt is gebleven.”
Mocht hij de prijs winnen, dan zou dat volgens velen niet alleen een persoonlijke overwinning zijn, maar ook een eerbetoon aan zijn doorzettingsvermogen en professionalisme.
De kracht van bescheidenheid
Wat Martijn onderscheidt van veel andere presentatoren, is zijn bescheidenheid. Ondanks zijn indrukwekkende carrière blijft hij nuchter, toegankelijk en oprecht geïnteresseerd in de mensen met wie hij werkt.
Hij staat bekend om zijn rustige stijl, zijn gevoel voor humor en zijn vermogen om zelfs de spannendste televisie-momenten warm en menselijk te maken. Dat is precies wat kijkers zo in hem waarderen.
“Hij is geen showman, maar een vakman,” schreef een televisierecensent ooit. “En dat is precies waarom mensen hem vertrouwen.”
De spanning stijgt
De officiële uitreiking van de Televizier-Ring Presentator vindt binnenkort plaats tijdens het jaarlijkse Gouden Televizier-Gala. Tot die tijd blijft het spannend wie er met de prijs naar huis gaat.
Voor Martijn zelf is de nominatie op zich al een groot cadeau. Toch laat hij doorschemeren dat winnen natuurlijk geweldig zou zijn:
“Het is al bijzonder om genomineerd te zijn, maar als ik echt zou winnen… ja, dan zou dat me heel diep raken.”
De uiteindelijke winnaar wordt bepaald door het publiek — en met de warme steun die Martijn nu krijgt, lijkt hij een serieuze kans te maken.
Samenvatting
-
Martijn Krabbé is genomineerd voor de Televizier-Ring Presentator.
-
Het is zijn eerste grote televisie-nominatie ooit.
-
De presentator reageert blij en nuchter: “Eerst maar eens een smoking lenen die past.”
-
Zijn nominatie komt tijdens een periode van gezondheidsproblemen, wat het moment extra emotioneel maakt.
-
Collega’s en fans spreken massaal hun steun uit.
-
De uitreiking vindt binnenkort plaats, en de spanning stijgt met de dag.
Conclusie:
Voor Martijn
Krabbé voelt deze nominatie als veel meer dan een
professionele erkenning — het is een hartverwarmende bevestiging
van zijn betekenis voor de Nederlandse televisie. Of hij de prijs
straks daadwerkelijk wint of niet, één ding is zeker: zijn plek in
de harten van het publiek is al lang veroverd.