Video
Nieuwe inzichten over bescherming na vaccinatie: wat onderzoek naar AstraZeneca onthult over de neusimmuniteit
Voor veel mensen betekende vaccinatie tegen het coronavirus een belangrijke stap richting bescherming en gemoedsrust. Toch komen er voortdurend nieuwe wetenschappelijke inzichten bij die ons helpen om die bescherming beter te begrijpen en eventueel bij te stellen. Een recente studie van het Universitair Ziekenhuis Gent richt zich specifiek op de rol van neusimmuniteit, en daaruit blijkt een opmerkelijk verschil tussen vaccins.
In het bijzonder komt het AstraZeneca-vaccin minder krachtig naar voren dan bijvoorbeeld het Pfizer-vaccin als het gaat om de opbouw van antistoffen in het neusslijmvlies. Dat roept vragen op, zeker nu het virus in de samenleving blijft circuleren en nieuwe varianten de kop opsteken.
Waarom juist de neus zo belangrijk is
Het coronavirus verspreidt zich hoofdzakelijk via de luchtwegen. De neus is daarbij het eerste contactpunt, de frontlinie van ons immuunsysteem. Als het virus daar wordt herkend en geneutraliseerd door antistoffen, kan verdere besmetting en verspreiding vaak worden voorkomen.
Het UZ Gent onderzocht specifiek de aanwezigheid van neutraliserende antistoffen in de neus na vaccinatie. Dit type afweerstoffen speelt een cruciale rol bij het blokkeren van de eerste stap in het infectieproces: de hechting van het virus aan de cellen in het neusslijmvlies.
Volgens prof. dr. Philippe Gevaert, specialist neus-keel-oorheelkunde, kan bescherming in de neus cruciaal zijn in de strijd tegen luchtweginfecties. “Als de immuniteit lokaal sterk is, vormt dat een belangrijke barrière,” zegt hij. “Het is de eerste verdedigingslinie tegen infectie en transmissie.”
Het onderzoek: Pfizer versus AstraZeneca
In de studie werden gevaccineerde proefpersonen vergeleken op basis van hun opgebouwde antistoffen in het neusslijmvlies. De resultaten toonden een duidelijk verschil aan tussen mensen die het Pfizer-vaccin kregen en zij die gevaccineerd werden met AstraZeneca.
Bij proefpersonen die het Pfizer-vaccin ontvingen, had 96 procent meetbare antistoffen in de neus. Bij de AstraZeneca-groep lag dat percentage veel lager, namelijk op 59 procent.
Maar het ging niet alleen om de hoeveelheid antistoffen. Ook de kwaliteit van deze afweerstoffen bleek verschillend. “De antistoffen opgewekt door het Pfizer-vaccin vertoonden een sterkere neutraliserende werking op het spike-eiwit van het virus,” aldus de onderzoekers. Dat spike-eiwit is cruciaal voor het binnendringen van het virus in de menselijke cel.
Eerdere besmetting biedt geen extra voordeel in de neus
Opmerkelijk is dat het doormaken van een eerdere coronabesmetting geen merkbare extra bescherming bood in de neus. Zelfs personen die eerst besmet raakten en daarna een vaccin kregen, toonden geen verhoogde neusimmuniteit ten opzichte van gevaccineerden zonder infectiegeschiedenis.
Dat onderstreept volgens de onderzoekers dat vooral het type vaccin bepalend is voor de opbouw van lokale immuniteit in de slijmvliezen. En die lokale immuniteit is volgens steeds meer wetenschappers belangrijker dan tot nu toe werd gedacht.
Waarom dit inzicht ertoe doet
In de beginfase van de pandemie lag de focus vooral op het voorkomen van ernstige ziekte en ziekenhuisopnames, en daarin hebben vrijwel alle goedgekeurde vaccins hun waarde bewezen. Maar met de komst van nieuwe virusvarianten – die zich vaak sneller verspreiden – komt de nadruk steeds meer te liggen op het voorkómen van infectie en transmissie. En daar speelt de neus een sleutelrol in.
Als antistoffen al in het neusslijmvlies aanwezig zijn, wordt de kans dat het virus zich verspreidt naar de rest van het lichaam kleiner. Tegelijkertijd wordt ook de overdracht naar anderen bemoeilijkt. Dat maakt neusimmuniteit niet alleen persoonlijk relevant, maar ook op maatschappelijk niveau.
UZ Gent pleit voor vervolgonderzoek
De wetenschappers achter de studie benadrukken dat deze resultaten een eerste stap zijn. Ze pleiten voor verder onderzoek naar de verschillen in lokale immuniteitsopbouw tussen vaccins. Daarbij zou ook moeten worden gekeken naar nieuwe vormen van vaccinatie, zoals neussprays of mucosale vaccins, die rechtstreeks inspelen op de eerste verdedigingslinie van het lichaam.
“Dit is geen reden tot paniek,” zegt prof. Gevaert, “maar wel een moment van heroverweging. We moeten blijven leren van wat het immuunsysteem ons laat zien.”
Wat betekent dit voor mensen met AstraZeneca?
Voor mensen die zijn gevaccineerd met AstraZeneca betekent deze studie niet dat hun vaccin waardeloos is. Integendeel: het AstraZeneca-vaccin biedt nog steeds een goede bescherming tegen ernstige ziekte en ziekenhuisopname – wat altijd de prioriteit is geweest in de volksgezondheid.
Wel kan het zijn dat de bescherming tegen milde infecties of transmissie iets minder krachtig is, vooral in de neus. In dat licht kan het voor sommige mensen zinvol zijn om, in overleg met een arts, te kiezen voor een booster met een ander type vaccin dat mogelijk een breder immunologisch profiel biedt.
Moeten mensen zich zorgen maken?
Zorg is niet per se nodig, maar bewustzijn wél. De wetenschappelijke inzichten veranderen voortdurend, en het is belangrijk dat burgers goed geïnformeerd blijven. Vaccinatie is geen absolute garantie, maar een middel om risico’s sterk te verlagen.
De keuze voor een bepaald vaccin was voor velen destijds niet persoonlijk, maar afhankelijk van beschikbaarheid. Dat maakt het des te belangrijker dat nieuw onderzoek leidt tot eerlijke, transparante communicatie én flexibele strategieën.
Toekomstige varianten vragen om extra aandacht
De onderzoekers wijzen erop dat toekomstige virusvarianten mogelijk andere eigenschappen hebben die het immuunsysteem op nieuwe manieren uitdagen. Daarbij zou lokale bescherming – zoals antistoffen in de neus – een nog belangrijkere rol kunnen spelen.
Daarom wordt er internationaal al geëxperimenteerd met inhalatievaccins, neusdruppels en andere vormen van toediening die gericht zijn op het slijmvlies. Deze innovaties zouden in de toekomst een aanvulling kunnen zijn op de bestaande vaccinstrategie.
Eén vaccin, meerdere effecten
Het onderzoek onderstreept ook hoe verschillend vaccins kunnen werken, zelfs als ze allemaal als ‘veilig en effectief’ zijn goedgekeurd. Pfizer en AstraZeneca zijn beide waardevolle middelen in de strijd tegen COVID-19, maar richten zich mogelijk op verschillende aspecten van het immuunsysteem.
Waar het AstraZeneca-vaccin vooral een sterke respons in het bloed opwekt, lijkt Pfizer ook krachtiger te zijn in het activeren van de lokale slijmvliesimmuniteit. Die kennis kan van belang zijn voor toekomstige keuzes bij boosters of nieuwe vaccinatiestrategieën.
Conclusie: wetenschap blijft evolueren – en dat is goed
De studie van het Universitair Ziekenhuis Gent biedt belangrijke inzichten die helpen bij het verfijnen van onze aanpak tegen het coronavirus. Het roept op tot verdere studie, nuance in communicatie en – waar nodig – bijstelling van strategieën.
Voor mensen die met AstraZeneca zijn gevaccineerd, is er geen reden tot paniek. Het vaccin blijft waardevol. Wel kunnen deze inzichten aanleiding zijn om met de huisarts of GGD te spreken over vervolgstappen, zoals boosters of aanvullende bescherming.
De kernboodschap: niet elk vaccin werkt op dezelfde manier, en daar moeten we ons bewust van blijven. Wetenschap is geen statisch geheel, maar een voortdurend proces van bijstellen, verbeteren en vooruitkijken. En dat is precies wat nodig is om met vertrouwen naar de toekomst te kijken.
Blijf op de hoogte van het laatste gezondheidsnieuws en nieuwe inzichten over vaccins, bescherming en publieke gezondheid – schrijf je in voor onze nieuwsbrief of volg ons op social media.
Video
Asmara Thielen over rechtszaak Borsato: ‘Victim blaming op hogeschoolniveau’
Advocaat van Asmara Thielen: “Ze voelde zich slacht0ffer van victim blaming tijdens de rechtszaak tegen Marco Borsato”
De zaak rond Marco Borsato blijft veel losmaken in Nederland. Terwijl het land verdeeld reageert op de gebeurtenissen in de rechtszaal, heeft Peter Plasman, de advocaat van Asmara Thielen – het meisje dat de zanger beschuldigt van grensoverschrijdend gedrag – zijn zorgen uitgesproken over de manier waarop de zitting is verlopen.
Tijdens een openhartig gesprek in het programma Pauw & De Wit op NPO 1 vertelde Plasman dat zijn cliënt de behandeling van de zaak als “een vorm van victim blaming” heeft ervaren. Volgens hem was het pijnlijk om te zien hoe de aandacht in de rechtszaal meer gericht leek op haar gedrag dan op wat haar is overkomen.
De terugblik bij Pauw & De Wit
Presentator Jeroen Pauw opende het programma met een korte terugblik op de afgelopen week, waarin de rechtszaak tegen Marco Borsato centraal stond.
“Vorige week waren alle ogen gericht op zanger Marco Borsato,” begon Pauw. “Hij moest zich twee dagen lang verantwoorden tegenover de rechter, omdat hij wordt verdacht van grensoverschrijdend gedrag met een vijftienjarig meisje.”
Daarna kondigde Pauw aan dat Peter Plasman te gast was als advocaat van het vermeende slacht0ffer. Plasman, die al vaker in spraakmakende zaken optrad, gaf aan dat hij niet van plan was te reageren op elk detail, maar wel op de toon van het publieke debat.
“Victim blaming op hoog niveau”
Plasman vertelde dat hij eerder in de week het interview had gezien met de advocaten van Marco Borsato, die bij dezelfde talkshow aan tafel hadden gezeten. Dat optreden had hem geraakt.
“Ja, en dat is eigenlijk de reden dat ik nu hier zit,” zei hij. “Wat ik toen zag, vond ik victim blaming op hogeschoolniveau.”
Volgens Plasman voelde zijn cliënt dat ook zo. Ze zou het idee hebben gekregen dat haar gedrag en keuzes ter discussie werden gesteld, terwijl de zaak juist om het gedrag van de verdachte draait.
“Dat was victim blaming pur sang,” zei Plasman nadrukkelijk.
Geen details over haar situatie
Hoewel Pauw probeerde meer te weten te komen over hoe het nu met het meisje gaat, bleef Plasman discreet.
“Daar ga ik helemaal niets over zeggen,” benadrukte hij. “Dat wil zij zelf niet. Ook niet over haar moeder. Zij heeft ervoor gekozen om zich niet publiekelijk uit te spreken, en dat respecteren we.”
De advocaat benadrukte dat het voor zijn cliënt al zwaar genoeg is om te weten dat haar naam en verhaal opnieuw in de openbaarheid komen.
“Ze is niet bekend geworden, ze is beschadigd”
Pauw merkte op dat het meisje door de rechtszaak opnieuw in de media is verschenen, en dus bij het grote publiek bekend is geworden. Plasman reageerde daar scherp op:
“Bekend geworden? Nee, ze is juist min of meer kapotgemaakt bij het grote publiek,” zei hij. “Mijn cliënten zijn niet beroemd geworden, ze zijn beschadigd. Dat is een groot verschil.”
Volgens Plasman is het publieke oordeel vaak genadeloos, zeker wanneer het om bekende personen gaat. “De druk van buitenaf, de commentaren op sociale media — het is iets wat mensen onderschatten,” legde hij uit.
De kern van de zaak
Daarna beschreef Pauw kort de achtergrond van de zaak, zonder in juridische details te treden.
“We hebben het hier over een meisje dat vijftien was, en over wat haar is aangedaan in de periode voordat ze zestien werd,” zei Pauw.
Plasman bevestigde dat het ging om gebeurtenissen vlak voor haar zestiende verjaardag — een leeftijd waarop volgens de wet duidelijke grenzen gelden.
“De wet is daar helder over,” zei hij. “Het maakt niet uit hoe iemand zich gedraagt of wat iemand zegt, een volwassene moet die grens respecteren.”
Pauw voegde toe:
“Je blijft met je handen van een minderjarige af.”
Plasman antwoordde:
“Precies. Ook als die minderjarige zegt dat ze het leuk vindt of zelfs iets uitlokt — dat verandert niets aan de verantwoordelijkheid van de volwassene.”
“Ze wilde alleen erkenning”
Tijdens het gesprek ging Pauw dieper in op de persoonlijke motivatie van het meisje om destijds aangifte te doen. Plasman benadrukte dat het haar nooit om wraak of geld ging, maar om erkenning.
“Mijn cliënt heeft vanaf het begin gezegd: ik wil alleen erkenning,” vertelde Plasman. “Ik wil niet dat hij de gevangenis in gaat. Ik hoef geen geld. Ik wil alleen dat hij erkent dat hij dit heeft gedaan.”
Volgens de advocaat had een vroegere erkenning veel kunnen voorkomen. “Er zijn momenten geweest waarop dit niet zo ver had hoeven komen,” zei hij.
Waarom kwam die erkenning er niet?
Pauw vroeg waarom die erkenning nooit is gekomen. Plasman antwoordde dat hij dat niet weet, maar dat het een vraag is “die alleen Marco Borsato kan beantwoorden”.
“Misschien heeft hij de gevolgen niet kunnen overzien,” zei Plasman. “Het is nooit makkelijk om te zeggen: ‘Ik heb dat gedaan.’ Maar soms is dat de enige manier om dingen goed te maken. Tenzij je ervan overtuigd bent dat je niets verkeerd hebt gedaan.”
Pauw reageerde met een verwijzing naar de verdediging van Borsato:
“Hij zegt ook steeds dat hij niet iets kan bekennen wat hij niet heeft gedaan.”
Plasman bleef bij zijn standpunt:
“Dat zegt hij, maar ik vind de bewijzen meer dan voldoende om tot een veroordeling te komen.”
Een zaak vol emoties en meningen
De zitting tegen Marco Borsato duurde twee dagen en werd breed gevolgd door de media. Buiten de rechtbank verzamelden zich zowel sympathisanten van de zanger als mensen die hun steun betuigden aan het vermeende slacht0ffer. De publieke aandacht maakte de ervaring extra zwaar voor alle betrokkenen.
Plasman benadrukte dat het niet alleen een juridische strijd is, maar ook een emotionele. “Voor mijn cliënt gaat het om erkenning, maar ook om herstel van eigenwaarde,” zei hij. “Het is moeilijk als je het gevoel hebt dat jouw verhaal telkens in twijfel wordt getrokken.”
Reacties in het land
Na de uitzending van Pauw & De Wit ontstonden er online duizenden reacties. Sommige kijkers prezen Plasman om zijn rustige maar duidelijke woorden.
Een veel gedeelde reactie luidde:
“Wat een integere man. Hij zegt precies wat veel mensen voelen: dat slacht0ffers vaker worden beoordeeld dan gehoord.”
Anderen vonden dat het beter was geweest om de zaak niet in een talkshow te bespreken zolang er nog geen uitspraak is. “Iedereen heeft recht op een eerlijk proces,” schreef een kijker. “Zowel het meisje als de verdachte.”
De discussie toont aan hoe complex de balans is tussen openbaarheid en privacy bij dit soort gevoelige zaken.
Wachten op de uitspraak
Het 0penbaar Ministerie heeft in deze zaak vijf maanden cel geëist tegen Marco Borsato. De rechtbank doet naar verwachting volgende maand uitspraak. Tot die tijd blijft het stil aan beide kanten.
Plasman zei in Pauw & De Wit dat zijn cliënt de uitspraak met spanning tegemoetziet, maar probeert om zich zoveel mogelijk op haar eigen herstel te richten. “Ze wil verder met haar leven,” zei hij. “Maar dat kan pas echt als dit hoofdstuk is afgesloten.”
Reflectie op het publieke debat
Het gesprek tussen Pauw en Plasman kreeg veel aandacht, niet alleen vanwege de juridische details, maar vooral door de onderliggende boodschap: de manier waarop we in Nederland omgaan met slacht0ffers van grensoverschrijdend gedrag.
Pauw sloot de uitzending af met een reflectie:
“Wat deze zaak ons leert, is dat woorden ertoe doen. In de rechtszaal, maar ook daarbuiten. Hoe we praten over slacht0ffers bepaalt vaak hoe veilig mensen zich voelen om hun verhaal te delen.”
Daarop reageerde Plasman instemmend:
“Precies dat. Het gaat om respect, erkenning en menselijkheid. Dat verdient iedereen.”
