TER APEL – Op de treinroute van en naar het asielzoekerscentrum in Ter Apel wordt op grote schaal zwartgereden. Slechts 8 procent van de uitgeschreven boetes wordt daadwerkelijk betaald, zo bevestigt vervoerder Arriva aan De Telegraaf na vragen van de krant. De problematiek speelt al langer op de Vechtdallijn tussen Zwolle en Emmen, een traject waar met name ‘veiligelanders’ – uitgeprocedeerde asielzoekers – vaak zonder geldig vervoersbewijs reizen.

Grote problemen op de Vechtdallijn

Het treintraject Zwolle-Emmen, dat in de buurt van het asielzoekerscentrum in Ter Apel ligt, kampt met hardnekkige problemen door het massale zwartrijden. Conducteurs en buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) signaleren dagelijks reizigers die zonder geldig vervoersbewijs instappen. Hoewel er boetes worden uitgedeeld, blijkt dat het innen van deze sancties nauwelijks effect heeft.

“Boa’s kunnen voor zwartrijden een ‘uitstel van betaling’ uitschrijven, maar in de praktijk wordt slechts een fractie van de boetes daadwerkelijk betaald. In het geval van de Vechtdallijn ligt dat percentage op een schamele 8 procent,” aldus een woordvoerder van Arriva.

Onbetaalde boetes en administratieve rompslomp

Veel van de boetes worden uitgeschreven op het adres van het asielzoekerscentrum in Ter Apel, maar een aanzienlijk deel van de post blijft ongeopend en wordt ongebruikt retour gestuurd. “Vervoerders ontvangen de boetes ongeopend weer terug,” verklaart vakbond FNV Spoor. Dit betekent dat overtreders nauwelijks worden geconfronteerd met de gevolgen van hun gedrag, wat de situatie verergert.

“We zien dat zwartrijden door sommige groepen als normaal wordt beschouwd, omdat ze weten dat ze de boete toch niet hoeven te betalen,” stelt een medewerker van Arriva. “Dit tast niet alleen het gevoel van rechtvaardigheid aan, maar zorgt ook voor toenemende frustratie bij onze medewerkers en betalende reizigers.”

Oproep tot strengere maatregelen

Vervoerder Arriva en vakbond FNV Spoor roepen op tot strengere maatregelen om het probleem structureel aan te pakken en de veiligheid in de treinen te vergroten. Een van de belangrijkste voorstellen is het invoeren van een verplichte ID-check door boa’s. Op dit moment kunnen veel reizigers zonder ID-controle een boete ontvangen en vervolgens weigeren te betalen. Door een identificatieplicht in te voeren, hopen de vervoerders dat zwartrijders beter kunnen worden geregistreerd en aangepakt.

Daarnaast pleiten Arriva en FNV Spoor voor een regionaal reisverbod voor notoire overtreders. “Er zijn mensen die keer op keer zonder kaartje instappen en simpelweg weigeren de regels te respecteren. Door een regionaal reisverbod in te stellen voor deze personen, kunnen we misbruik van het openbaar vervoer tegengaan,” aldus een woordvoerder van FNV Spoor.

Politieke druk neemt toe

De situatie in Ter Apel is inmiddels ook in Den Haag onderwerp van discussie. VVD-Kamerlid Queeny Rajkowski noemt de gang van zaken “idioot” en eist harde maatregelen. “Het kan niet zo zijn dat een groep mensen structureel misbruik maakt van het openbaar vervoer en daar geen enkele consequentie voor ondervindt. Dit moet stoppen.”

Rajkowski pleit voor strengere handhaving en roept de politiek op om snel in te grijpen. “Als een boetesysteem niet werkt, dan moeten we naar alternatieve maatregelen kijken. Het kan niet zo zijn dat de belastingbetaler opdraait voor deze misstanden.”

Gevolgen voor treinpersoneel en reizigers

Het probleem heeft niet alleen financiële consequenties voor Arriva, maar ook gevolgen voor de veiligheid en het welzijn van treinpersoneel en andere reizigers. Conducteurs en boa’s krijgen steeds vaker te maken met agressie en intimidatie wanneer zij zwartrijders aanspreken op hun gedrag.

Een medewerker van Arriva vertelt: “Er zijn situaties waarin onze collega’s worden uitgescholden of bedreigd wanneer ze iemand zonder kaartje controleren. Dit zorgt voor een onveilige werkomgeving en maakt het werk van onze mensen een stuk zwaarder.”

Ook reguliere treinreizigers ervaren overlast door de situatie. “Soms voel ik me onveilig in de trein, vooral ’s avonds,” zegt een forens die dagelijks tussen Zwolle en Emmen reist. “Ik heb meerdere keren gezien dat groepen zwartrijders zich luidruchtig en intimiderend gedragen. Het zou goed zijn als er strengere controle komt.”

Hoe nu verder?

Ondanks de roep om actie laat Arriva weten dat de verantwoordelijkheid voor structurele oplossingen niet alleen bij de vervoerders ligt, maar ook bij de politiek. “Wij wachten op invoering van maatregelen door de politiek,” stelt het bedrijf. Tot die tijd blijven de problemen aanhouden en blijft het merendeel van de boetes onbetaald.

Vakbond FNV Spoor benadrukt dat snelle actie nodig is om verdere escalatie te voorkomen. “Als we nu geen harde maatregelen nemen, blijft dit probleem zich voortslepen. We moeten zorgen voor een veilig en eerlijk openbaar vervoer voor iedereen.”

Met de politieke druk die steeds verder toeneemt, lijkt het slechts een kwestie van tijd voordat er strengere maatregelen worden getroffen. Tot die tijd blijft het zwartrijden op de treinroute naar Ter Apel een hardnekkig probleem waar treinpersoneel en reizigers dagelijks mee worden geconfronteerd.