Hoe kan iemand van 32 al uitgezaaide longkanker hebben? ‘Het zijn vaak mensen die nooit hebben gerookt’

Het nieuws sloeg in als een bom: Freek Rikkerink, de 32- jarige zanger van het populaire duo Suzan & Freek, kreeg te horen dat hij uitgezaaide longk*nker heeft. Een diagnose die veel mensen in verbijstering achterlaat, vooral omdat Freek nog zo jong is. Longk*nker is toch vooral iets dat voorkomt bij oudere r0kers, zo wordt vaak gedacht. Maar de realiteit is complexer dan dat, legt de Belgische longarts en k*nkerspecialiste Annelies Janssens uit. “Eén op de tien mensen met longk*nker heeft nog nooit ger00kt,” zegt ze. “En bij jonge patiënten komt het ook voor, al is dat zeldzaam.”

Hoe kan longk*nker bij jonge mensen ontstaan?

“Longk*nker is inderdaad het meest voorkomende bij oudere patiënten,” zegt dokter Janssens. “De gemiddelde leeftijd waarop de diagnose gesteld wordt, is rond de 70 jaar. Maar in uitzonderlijke gevallen, zoals bij Freek, kan het zich ook op jongere leeftijd voordoen. Dat heeft niet alleen met r0ken te maken, want longk*nker wordt ook veroorzaakt door andere factoren.”

Volgens de arts zijn er een aantal risicofactoren naast r0ken: genetische aanleg, blootstelling aan fijnstof of luchtvervuiling, en in sommige gevallen een verhoogde gevoeligheid van het longweefsel. “Er bestaan zeldzame genetische mutaties die de kans op longk*nker kunnen vergroten,” legt ze uit. “Dat zijn mutaties die iemand soms al bij de geboorte heeft. Die mutaties kunnen de cellen in de longen gevoeliger maken voor veranderingen die leiden tot k*nker.”

Wat zijn de eerste signalen?

Een van de moeilijkheden bij longk*nker is dat de symptomen vaak pas laat opvallen. “De longen hebben geen zenuwuiteinden zoals de huid,” legt Janssens uit. “Daarom merk je vaak niet meteen dat er iets mis is.”

De meest voorkomende eerste signalen zijn:

• Aanhoudende hoest die niet weggaat.

• Kortademigheid of benauwdheid.

• Onverklaarbaar gewichtsverlies.

• Vermoeidheid.

• Pijn op de borst.

• Opvallende heesheid of stemverandering.

“Bij jonge mensen zoals Freek worden die klachten vaak niet meteen gelinkt aan longk*nker,” zegt Janssens. “Ze denken aan een hardnekkige verkoudheid of een infectie. Daardoor kan het lang duren voor de diagnose gesteld wordt.”

Waarom is het vaak al uitgezaaid bij de diagnose?

Dat is meteen de reden waarom longk*nker vaak pas in een laat stadium ontdekt wordt. “Tegen de tijd dat mensen medische hulp zoeken, heeft de tumor vaak al de kans gehad om zich te verspreiden,” zegt de arts. “Bij longk*nker is dat helaas heel vaak het geval.”

Bij Freek werd de k*nker pas ontdekt toen hij al was uitgezaaid. Dat betekent dat de tumorcellen zich via de bloedbaan of het lymfesysteem hebben verspreid naar andere delen van het lichaam, zoals de botten, lever of hersenen. “In dat stadium spreken we van uitgezaaide of gemetastaseerde longk*nker,” zegt Janssens. “De z!ekte is dan niet meer te genezen, al kunnen we in sommige gevallen de groei afremmen met behandelingen.”

Wat zijn de overlevingskansen?

De prognose bij uitgezaaide longk*nker is somber. De gemiddelde overlevingskans ligt laag, en hangt af van factoren zoals het type longk*nker, de uitgebreidheid van de uitzaaiingen en de algemene gezondheid van de patiënt. “Gemiddeld leeft iemand met uitgezaaide longk*nker nog zes tot twaalf maanden na de diagnose,” zegt Janssens voorzichtig. “Maar dat is een gemiddelde: sommigen leven nog enkele jaren, anderen maar een paar maanden.”

Bij Freek weten we niet welke vorm van longk*nker hij heeft. Er zijn grofweg twee hoofdtypes:

• Niet-kleincellig longk*nker (de meest voorkomende vorm, ongeveer 85% van de gevallen).

• Kleincellig longk*nker (agressiever en sneller groeiend).

Freek: een voorbeeld van jong en niet-r0ker

Wat Freek’s verhaal zo bijzonder én schrijnend maakt, is dat hij nog maar 32 is en – voor zover bekend – nooit ger00kt heeft. “Er heerst nog altijd het misverstand dat longk*nker een ‘rokersz!ekte’ is,” zegt Janssens. “Maar één op de tien patiënten heeft nooit ger00kt. Vooral bij jongere mensen speelt erfelijke aanleg of blootstelling aan andere risicofactoren een rol.”

Voor veel jonge patiënten is de klap extra hard omdat ze in de kracht van hun leven staan. “Mensen zoals Freek hebben vaak nog kleine kinderen of zijn net bezig een gezin op te bouwen,” zegt de arts. “Dat maakt het emotioneel en praktisch heel zwaar.”

Een zwangerschap, een diagnose en de toekomst

Suzan en Freek wachten hun eerste kindje – een bitterzoet lichtpuntje in deze donkere tijd. “Ze hebben een kindje op komst en horen tegelijkertijd dat er geen kans op genezing is,” zegt Janssens. “Dat is ontzettend moeilijk. Als arts zie je dat jonge patiënten dan vaak hun focus verschuiven: ze willen er nog zijn voor hun kind, voor hun partner. Ze willen herinneringen maken, hoe kort de tijd ook is.”

Voor Freek en Suzan is het nu vooral zaak om rust te vinden en van elkaar te genieten. De zanger deelde zelf op Instagram: “We gaan nog zo lang mogelijk genieten van de tijd die ons samen gegund is, ook al weten we niet hoe lang dat zal zijn.”

Wat kan er nog aan behandeling?

Hoewel genezing uitgesloten is bij uitgezaaide longk*nker, zijn er wel behandelingen om de z!ekte af te remmen en de klachten te verlichten. “We kijken altijd naar de specifieke eigenschappen van de tumor,” zegt Janssens. “Soms kunnen we gerichte therapieën inzetten, zoals immuuntherapie of doelgerichte medicijnen die specifieke mutaties aanpakken.”

Die behandelingen kunnen de groei van de tumor afremmen en in sommige gevallen het leven met maanden of zelfs jaren verlengen. “Maar het blijft een gevecht tegen de klok,” zegt Janssens. “En vaak moeten we ook symptomen bestrijden zoals pijn, benauwdheid of vermoeidheid.”

Een oproep tot begrip

Het verhaal van Freek en Suzan laat zien hoe hard en oneerlijk k*nker kan toeslaan – ook bij mensen die alles op orde lijken te hebben. Janssens benadrukt hoe belangrijk het is om begrip te tonen voor patiënten en hun omgeving. “De z!ekte zet het hele leven op z’n kop. Mensen hebben steun en liefde nodig, geen oordelen of ongevraagde adviezen.”

Freek’s diagnose herinnert ons eraan dat k*nker geen onderscheid maakt. “Ook wie nooit ger00kt heeft, kan getroffen worden,” zegt Janssens. “Dat is een harde realiteit.”

De boodschap van hoop en liefde

Wat Freek en Suzan nu meemaken, raakt veel mensen diep. Fans, collega’s en vrienden stromen toe met steunbetuigingen. “Wat jullie samen nog willen delen, is wat telt,” schrijft iemand online. “Liefde is sterker dan alles.”

Voor Freek en Suzan is dat misschien ook de enige houvast in deze tijd. Hun muziek bracht velen troost, nu hopen fans dat zij zelf troost vinden in elkaar. In de kleine momenten, de gedeelde blikken, de hand op elkaars schouder. En in het vooruitzicht van een nieuw leven dat binnenkort hun wereld zal verrijken.