Een asielzoeker die voor duizenden euro’s aan taxi’s bestelt zonder ook maar een ziekenhuisafspraak te hebben, taxichauffeurs die spookritten indienen en zo belastinggeld wegsluizen, en een overheid die faalt in controle: uit een diepgaand onderzoek van het AD blijkt dat er op grote schaal misbruik wordt gemaakt van het ziekenvervoer voor asielzoekers.

Het onderzoek onthult dat in 2023 maar liefst 70.000 taxiritten werden geboekt voor ruim 11.000 asielzoekers. Dit gigantische aantal ritten wordt volledig vergoed door het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), wat neerkomt op miljoenen euro’s belastinggeld. Maar hoeveel precies? Dat blijft geheim, want de betrokken instanties weigeren openheid van zaken te geven.

Systeem zonder controle: fraudeurs grijpen hun kans

De medische zorg voor asielzoekers wordt geregeld door het commerciële bedrijf Gezondheidszorg Asielzoekers (GZA). Dit bedrijf werkt samen met taxibedrijven Snel Een Taxi en ZCN Vervoer om de ritten uit te voeren. Maar het systeem blijkt een zeef vol gaten, waar fraudeurs gretig gebruik van maken.

Zo werd een asielzoeker betrapt die voor €2500 aan taxi’s bestelde om naar een ziekenhuis te gaan, terwijl hij daar helemaal geen afspraak had. En dit is geen op zichzelf staand geval. Het AD stuitte op talloze signalen dat het systeem wordt misbruikt, met medeweten van sommige medewerkers en taxibedrijven.

Een oud-medewerker van GZA verklaart: “We kregen constant klachten dat taxi’s niet kwamen opdagen, terwijl chauffeurs beweerden dat ze er wél waren. Er zat niets anders op dan een nieuwe taxi te sturen. Maar ondertussen werden er gewoon dubbele kosten gemaakt.”

E-mail onthult dat COA wist van fraude, maar niets deed

De fraude kwam aan het licht via een gelekte e-mailwisseling uit 2023 tussen het COA en GZA. Hierin staat dat medewerkers van de Praktijklijn—de telefoonservice die taxi’s regelt—geen enkele controle uitvoeren op de ziekenhuisafspraken van asielzoekers.

Een rit wordt zonder enige verificatie geboekt, tenzij een medewerker op basis van een “onderbuikgevoel” denkt dat er iets niet klopt. Dit betekent dat elke asielzoeker zomaar ritten kan bestellen, zonder dat iemand checkt of hij daadwerkelijk een medische afspraak heeft.

De omvang van de fraude is onduidelijk, maar insiders schatten dat er jaarlijks voor miljoenen euro’s aan misbruik wordt gemaakt. Ondanks deze onthullingen blijft de overheid passief toekijken en worden er geen harde maatregelen genomen.

COA probeerde misstanden geheim te houden

Het AD probeerde via de Wet Open Overheid (Woo) inzage te krijgen in documenten over de fraude. Het COA weigerde aanvankelijk mee te werken en hield deze informatie achter op verzoek van GZA. Pas na een juridische procedure werd een document vrijgegeven – grotendeels zwartgelakt.

Maar in een blunder van formaat stuurde het COA eind 2024 per ongeluk het originele, ongelakte document door. Daaruit bleek dat er al jarenlang signalen waren over fraude binnen het ziekenvervoer. Toch werd er nooit ingegrepen.

Spookritten en georganiseerde fraude onder taxichauffeurs

Het probleem beperkt zich niet alleen tot asielzoekers die misbruik maken van het systeem. Ook taxichauffeurs zelf zien hier een verdienmodel in.

Bij een zogenaamde ‘no-show’—wanneer een asielzoeker niet op komt dagen—ontvangen chauffeurs 80 procent van de ritprijs, zonder daadwerkelijk te rijden. Dit maakt het bijzonder lucratief om spookritten te registreren en zo onterecht geld op te strijken.

Een oud-medewerker legt uit: “Taxichauffeurs konden het COA-registratienummer van asielzoekers zien in de taxibestel-app. Hierdoor konden ze ritten indienen die nooit waren aangevraagd. Dit is niets minder dan georganiseerde fraude.”

Sommige chauffeurs gingen zelfs nog verder en deden zichzelf voor als asielzoekers om op die manier extra ritten te claimen. Een insider uit de taxiwereld zegt: “Er rijden gewoon boefjes rond in deze branche.”

Waarom grijpt de overheid niet in?

Deze grootschalige zwendel vindt plaats door heel Nederland, maar ondanks de steeds luider wordende signalen blijft de overheid afwachtend. Harde maatregelen blijven uit, terwijl er miljarden in de opvang en zorg voor asielzoekers omgaan.

Dit roept serieuze vragen op:

• Waarom wordt er geen strengere controle uitgevoerd op medische taxiritten?
• Waarom mogen commerciële partijen zoals GZA en taxibedrijven opereren zonder transparantie?
• Hoeveel belastinggeld is hier daadwerkelijk aan verloren gegaan?

Wat nu?

Hoewel de omvang van de fraude nog steeds niet volledig in kaart is gebracht, is één ding duidelijk: het systeem is kapot. De controlemechanismen functioneren niet en de overheid weigert in te grijpen.

De vraag is nu: blijft de politiek dit negeren, of wordt er eindelijk een eind gemaakt aan dit massale misbruik van belastinggeld? Het wordt tijd voor antwoorden.