Algemeen
Alarm over ’s werelds grootste ijsberg dubbel zo groot als Londen die voor het eerst in 30 jaar beweegt
Het grootste ijsberg ter wereld, genaamd A23a, staat op het punt los te komen van de Antarctische watergrenzen. Deze ijsberg, die zich in 1986 afsplitste van de Antarctische kustlijn, was meer dan 30 jaar vastgehecht aan de oceaanbodem. Echter, onlangs is de enorme ijsplaat onthecht van de Weddellzee en drijft nu met een opmerkelijke snelheid.
Deze ijsmassa, beter te omschrijven als een ijseiland dan als een ijsberg, is tweemaal zo groot als Groot-Londen en beslaat een oppervlakte van 1.500 vierkante mijl. A23a, die 37 jaar geleden afbrak van het Filchner-ijsplateau van het Witte Continent, is niet alleen bekend vanwege zijn breedte, maar ook vanwege zijn dikte. Met een diepte van ongeveer 400 meter overtreft het zelfs de London Shard (309,6 m) en wolkenkrabber 22 Bishopsgate (278 m).
In de afgelopen maanden werd A23a voortgestuwd door sterke winden en snelle stromingen. Interessant is dat de ijsberg nu langs de noordpunt van het Antarctisch Schiereiland drijft en mogelijk op weg is naar Brits grondgebied. Dr. Andrew Fleming, een expert in remote sensing van het British Antarctic Survey, deelde zijn inzichten over deze massa. Hij merkte op dat de ijsberg mogelijk door huidige oceaanstromingen wordt voortgestuwd richting de Zuid-Atlantische ‘IJsbergsteeg’.
Deze ‘steeg’ loopt van de kust van Labrador tot de zuidoostkust van het eiland Newfoundland. Vanaf daar heeft A23a de kans om te drijven naar het Britse overzeese gebied van Zuid-Georgië, gelegen ongeveer 1.340 mijl ten oosten van Argentinië’s Cabo Virgenes. Het eiland is de thuisbasis van miljoenen pinguïns, zeevogels en zeehonden. Als de ijsberg daar strandt, kan het een enorme impact hebben op het dierenleven, omdat het mogelijk foerageerroutes kan verstoren en volwassen dieren kan verhinderen om hun jongen te voeden.
Toch is het niet allemaal slecht nieuws. Als de ijsberg uiteindelijk smelt, zal het mineralenstof vrijkomen – een bron van essentiële voedingsstoffen voor organismen in oceaanvoedselketens. Dr. Catherine Walker van het Woods Hole Oceanographic Institution merkte op dat deze ijsbergen in veel opzichten levenschenkend zijn en de oorsprong vormen van veel biologische activiteit. Walker, die geboren is in het jaar dat A23a werd gevormd, voelt een speciale band met de ijsberg en zegt dat deze er altijd voor haar is geweest.
Nationaal Hitteplan opnieuw van kracht: dit moet je weten over de komende dagen
Voor het eerst in jaren is het Nationaal Hitteplan opnieuw actief. De aanleiding? Een uitzonderlijk warme periode die grote delen van Nederland in zijn greep houdt. Het KNMI heeft inmiddels code geel afgegeven en waarschuwt voor temperaturen die in sommige delen van het land kunnen oplopen tot 37 graden. Zowel het KNMI als het RIVM roepen op tot extra waakzaamheid, vooral wanneer het gaat om de gezondheid van kwetsbare groepen.
Code geel: waar en wanneer?
De hitte begint langzaam op te bouwen en bereikt begin deze week zijn hoogtepunt. Voor vandaag (zondag) verwacht Weeronline al hoge temperaturen, vooral landinwaarts. In de kustgebieden blijft het nog enigszins draaglijk met zo’n 22 tot 24 graden, maar in het binnenland stijgt het kwik richting de 30 graden. In Zuid-Limburg en delen van Noord-Brabant kan het zelfs nog warmer worden.
Het KNMI adviseert kwetsbare mensen om tussen 12.00 en 18.00 uur binnen te blijven, met name in de heetste regio’s. Wie toch naar buiten moet, doet er verstandig aan zich goed te beschermen tegen de zon en voldoende te drinken.
De zonkracht is vandaag 7, wat betekent dat een onbeschermde huid al binnen 10 tot 20 minuten kan verbranden. Zonnebrandcrème, een pet of hoed en luchtige kleding zijn daarom geen overbodige luxe.
Wat is het Nationaal Hitteplan precies?
Het Nationaal Hitteplan is een gezamenlijk initiatief van het RIVM, KNMI en verschillende gezondheidsorganisaties. Het wordt geactiveerd wanneer er sprake is van aanhoudende hitte die risico’s vormt voor de volksgezondheid.
De maatregelen zijn vooral bedoeld om mensen bewust te maken van de gevaren van extreme warmte en om praktische handvatten te geven voor preventie. De nadruk ligt hierbij op het beschermen van ouderen, jonge kinderen, chronisch zieken en mensen die alleen wonen.
Morgen (maandag) wordt het Nationaal Hitteplan in heel Nederland geactiveerd, omdat de temperaturen dan opnieuw stijgen. In het zuiden van het land kan het maandag tot 32 graden worden. De piek wordt dinsdag verwacht, met maxima tot wel 37 graden. Dat zijn temperaturen waarbij het risico op oververhitting, uitdroging en gezondheidsproblemen reëel wordt.
Wat kun je doen om jezelf en anderen te beschermen?
Zowel het KNMI als het RIVM delen een aantal belangrijke adviezen die kunnen helpen om veilig en gezond te blijven tijdens deze hittegolf. Hieronder de belangrijkste tips:
1. Blijf in contact met kwetsbaren
Heb je familie, buren of kennissen die op leeftijd zijn of een kwetsbare gezondheid hebben? Bel of ga even langs. Vraag hoe het met hen gaat, of ze voldoende drinken en of hun huis koel genoeg is. Alleen al het contact kan verschil maken.
2. Zorg voor voldoende drinken
Tijdens extreme hitte is het belangrijk om meer te drinken dan normaal, zelfs als je geen dorst hebt. Zet daarom altijd water, thee of limonade klaar – ook voor ouderen of zieke mensen in je omgeving. Let op: alcohol werkt vochtafdrijvend en wordt afgeraden bij warm weer.
3. Koel de woning waar mogelijk
Gebruik zonwering, ventilatoren of airco om de temperatuur in huis te verlagen. Doe ramen en deuren dicht zodra het buiten warmer is dan binnen, en open ze pas weer als de buitentemperatuur daalt. Sluit gordijnen overdag om zonlicht buiten te houden.
4. Houd het lichaam koel
Zorg ervoor dat je zo veel mogelijk in de schaduw blijft. Vermijd zware inspanningen tussen 12.00 en 18.00 uur. Ga bijvoorbeeld ’s ochtends vroeg of ’s avonds boodschappen doen. Een koel voetenbad, nat washandje in de nek of een lauwe douche kan al veel verlichting geven.
5. Let op signalen van oververhitting
Bij klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid of extreme dorst is het belangrijk om direct verkoeling en vocht op te zoeken. Deze symptomen kunnen duiden op uitdroging of oververhitting. In ernstige gevallen is medisch advies nodig.
6. Pas op met medicijnen
Sommige medicijnen kunnen bij warm weer anders werken of juist extra risico’s geven. Denk aan plastabletten of middelen tegen hoge bloeddruk. Neem bij twijfel contact op met je apotheek of huisarts voor advies.
Goed om te weten: gratis drinkwater in publieke ruimtes
Veel gemeenten bieden tijdens hitteperiodes extra mogelijkheden om gratis water bij te vullen. Denk aan watertappunten in parken, op pleinen of bij stations. Ook in pretparken en recreatiegebieden zijn vaak plekken beschikbaar waar je jouw flesje opnieuw kunt vullen.
Heb je geen watertappunt in de buurt? Water uit de kraan is in Nederland veilig drinkbaar. Zorg ervoor dat je altijd een hervulbare fles bij je hebt – dat is goed voor jezelf én het milieu.
Wie lopen het meeste risico?
Volgens het RIVM zijn dit de groepen waarvoor de hitte extra gevaarlijk kan zijn:
-
Ouderen (75+)
-
Baby’s en jonge kinderen
-
Mensen met chronische aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten of diabetes
-
Mensen met overgewicht
-
Zwangere vrouwen
-
Mensen in sociaal isolement
