Algemeen
Heftige beelden: ´Camper van Nederlanders in Spanje letterlijk gesmolten van de hitte´
Wat bedoeld was als een ontspannen vakantie met de camper in het zonnige Spanje, is voor een Nederlandse vrouw uitgelopen op een regelrechte nachtmerrie. Door de extreme hitte in het Zuid-Europese land lijkt haar camper letterlijk te smelten. In een wanhopige video op YouTube doet ze een oproep aan haar kijkers: “Help ons, we weten niet wat we moeten doen.”
Extreem warme omstandigheden
De temperaturen in Spanje zijn deze week tot ongekende hoogten gestegen, met op sommige plekken maxima van boven de 45 graden Celsius. Het is niet voor het eerst dat het land wordt getroffen door een intense hittegolf, maar zelden lijkt het effect zo direct voelbaar als in het geval van deze Nederlandse vakantieganger. Terwijl veel mensen binnenshuis de koelte opzoeken, zat zij met haar partner midden in het epicentrum van de hitte, in hun camper.
Camper moest worden verplaatst
In de video, die inmiddels veel wordt gedeeld op sociale media, vertelt de vrouw zichtbaar geëmotioneerd: “Jongens, wij hebben een probleem. Een heel groot probleem.” Ze legt uit dat de camper aanvankelijk geparkeerd stond naast het vakantiehuis, maar dat de hitte dusdanig extreem werd dat ze besloten hem te verplaatsen. “De zon brandt hier keihard en het voelde alsof alles begon uit te zetten.”
Interieur raakt beschadigd
Wanneer ze vervolgens de binnenkant van haar camper laat zien, wordt duidelijk hoe ernstig de situatie is. Verschillende kastdeurtjes hangen scheef of zijn al van de scharnieren losgekomen, en ook het dak lijkt bol te staan. “Alles voelt slap en het lijkt alsof het naar beneden komt. Ik ben als de dood dat het hele ding instort,” zegt ze. De camper, die waarschijnlijk uit kunststof en ander hittegevoelig materiaal bestaat, kan de omstandigheden duidelijk niet aan.
Oproep om hulp
In haar video richt de vrouw zich tot haar volgers met een wanhopige oproep. “Als iemand weet wat we kunnen doen: help ons alsjeblieft. Ik heb geen idee wat verstandig is. Kun je zoiets koelen? Moeten we hem afdekken? We zijn radeloos.” De reacties op haar video stromen binnen. Van medeleven tot praktische tips – veel mensen willen haar graag helpen, maar ook wordt het duidelijk dat dit soort situaties door klimaatverandering vaker kunnen voorkomen.
Toeristen onderschatten hitte
Volgens deskundigen onderschatten veel vakantiegangers nog altijd de kracht van de Spaanse zon. “Een camper is in feite een metalen doos, vaak slecht geïsoleerd. Bij temperaturen boven de 40 graden kan het binnen al snel oplopen tot 60 graden of meer,” aldus een kampeerexpert. Hij raadt aan om campers te parkeren in de schaduw, voorzien van zonneschermen en het liefst uitgerust met een krachtig ventilatiesysteem of airco.
Gevaar voor mens en voertuig
Niet alleen het voertuig zelf, maar ook de inzittenden lopen gevaar. Oververhitting van apparatuur, smeltend interieur of zelfs gezondheidsproblemen als gevolg van hittestress kunnen het vakantieplezier flink vergallen. “Je denkt misschien: het valt wel mee, maar voor je het weet zit je letterlijk opgesloten in een oven,” aldus een andere kampeerder die reageerde op de video.
Wat nu voor de camper en zijn inzittenden?
Hoe het afloopt voor de Nederlandse vrouw en haar camper is op dit moment nog onduidelijk. Ze geeft aan voorlopig niet te weten of ze verder kan reizen en overweegt het vakantiehuis tijdelijk als uitvalsbasis te gebruiken. Eén ding is zeker: deze hitte heeft haar vakantie volledig op z’n kop gezet — en haar waarschuwende verhaal zorgt ervoor dat andere kampeerders extra alert zijn geworden op de gevaren van extreem weer.
Iedereen in Nederland heeft ermee te maken: de aanwezigheid van PFAS in het bloed. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft dit recent bevestigd na uitgebreid onderzoek naar bloedmonsters uit het hele land. Wat zijn deze stoffen precies, hoe komen ze in ons lichaam terecht en wat betekent dit voor onze gezondheid? Dit artikel geeft antwoord op deze vragen en zet de feiten helder op een rij.
Wat zijn PFAS precies?
PFAS is een verzamelnaam voor duizenden chemische stoffen die sinds de vorige eeuw op grote schaal worden gebruikt. De afkorting staat voor Poly- en PerFluorAlkylStoffen. PFAS maken materialen water-, vet- en vuilafstotend. Daarom vind je PFAS in allerlei producten: van pannen met een antiaanbaklaag tot waterafstotende jassen en bepaalde soorten cosmetica. Het was ooit een ‘wondermiddel’ vanwege deze handige eigenschappen.
PFAS verdwijnen nauwelijks uit het milieu
Een groot probleem is dat PFAS bijna niet afbreken. Ze blijven heel lang in de natuur aanwezig en stapelen zich op in bodem, water en uiteindelijk ook in ons lichaam. Dit maakt PFAS tot een zogenoemde ‘persistente’ stof. Omdat de stoffen zo langzaam afbreken, kan de hoeveelheid in ons lichaam langzaam oplopen als we steeds opnieuw worden blootgesteld.
Onderzoek: iedereen in Nederland heeft PFAS in het bloed
Het RIVM onderzocht 1500 bloedmonsters die tussen 2016 en 2017 zijn afgenomen in heel Nederland. Uit de analyses bleek dat vrijwel iedereen PFAS in het bloed heeft. In bijna alle monsters werden minimaal zeven verschillende soorten PFAS aangetroffen. PFOS en PFOA zijn de meest voorkomende varianten. Vooral deze stoffen roepen zorgen op, omdat ze in verband worden gebracht met mogelijke gezondheidsrisico’s.
Bijzonder is dat het RIVM ook specifiek keek naar regio’s in de buurt van fabrieken die met PFAS hebben gewerkt. Inwoners rond Dordrecht hadden bijvoorbeeld meer PFOA in het bloed. Bij de Westerschelde bleek de concentratie PFOS hoger dan gemiddeld in Nederland. Dit laat zien dat nabijheid van industrie een rol speelt.
Hoe komen PFAS in het lichaam terecht?
Er zijn verschillende manieren waarop mensen PFAS binnenkrijgen. De belangrijkste routes zijn voedsel, drinkwater en direct contact met producten die PFAS bevatten.
-
Voedsel: Via vis, schaal- en schelpdieren, vlees en eieren kunnen PFAS ons lichaam binnenkomen. Vooral in gebieden rondom vervuilde wateren kan dit een groot aandeel leveren.
-
Drinkwater: Ook drinkwater kan PFAS bevatten, al voldoen de meeste Nederlandse waterbedrijven aan strenge normen.
-
Producten: Veel huishoudelijke producten zoals pannen met antiaanbaklagen, regenjassen, schoenen en cosmetica bevatten PFAS. Bij slijtage of verhitting kunnen kleine deeltjes vrijkomen.
Het Voedingscentrum adviseert daarom om gevarieerd te eten en niet te vaak producten uit één specifieke regio te consumeren, vooral in gebieden waar verhoogde concentraties zijn gemeten.
Wat zijn de mogelijke gezondheidseffecten?
Dat PFAS bij iedereen in het bloed voorkomen, betekent niet dat mensen direct ziek worden. Wel kunnen ze effect hebben, zeker bij langdurige blootstelling. Volgens het RIVM kan een hoge concentratie PFAS invloed hebben op het immuunsysteem. Zo kan de weerstand verminderen, waardoor het lichaam minder goed in staat is om infecties te bestrijden.
Andere wetenschappelijke studies koppelen langdurige blootstelling aan mogelijke effecten op de hormoonhuishouding, de vruchtbaarheid en een licht verhoogd risico op sommige vormen van kanker. De risico’s hangen sterk af van de hoeveelheid PFAS in het lichaam, hoe lang iemand eraan blootstaat en de persoonlijke gezondheidssituatie.
Wat zegt het RIVM over de norm?
Voor PFAS is een gezondheidskundige grenswaarde vastgesteld. Dit is een richtlijn voor een hoeveelheid die als veilig wordt beschouwd. Het RIVM constateert nu dat de concentraties in het bloed bij de meeste mensen in Nederland hoger liggen dan deze grenswaarde. Dit is een signaal dat er structureel te veel PFAS binnenkomen.
Belangrijk om te weten is dat de grenswaarde geen harde scheidslijn is. Boven deze waarde neemt het risico op gezondheidseffecten toe, maar dit betekent niet dat mensen direct ziek worden.
Waarom verdwijnen PFAS niet vanzelf?
Een groot probleem is dat PFAS bijna niet afbreken. De stoffen kunnen zich jarenlang in het milieu ophopen en zo ook in ons lichaam. PFAS worden wel langzaam afgebroken en uitgescheiden, maar dit proces duurt jaren. Daarom is het belangrijk om de blootstelling zoveel mogelijk te beperken.
Om de hoeveelheid PFAS in het lichaam omlaag te brengen, is het nodig dat mensen minder binnenkrijgen. Dat vraagt om maatregelen vanuit overheden en bedrijven, maar ook om bewustere keuzes van consumenten.