Algemeen
Aandacht rond André Rieu groeit: ‘Er hangt iets in de lucht’
Dirigent Jaap van Zweden onder vuur: beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag roepen vragen op
De wereld van klassieke muziek wordt opgeschud door serieuze aantijgingen richting topdirigent Jaap van Zweden. Meerdere musici die met hem samenwerkten, hebben verklaard dat Van Zweden zich schuldig zou hebben gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag. De beschuldigingen betreffen onder andere verbaal intimiderend gedrag en een gespannen werksfeer.
Volgens een aantal musici zou Van Zweden zich jarenlang hebben laten gelden op een manier die door sommigen als intimiderend werd ervaren. “Hij schreeuwt naar je alsof je een kind van vier bent,” zegt een betrokkene. “Veel mensen zijn bang om iets verkeerd te doen.”
Grote carrière, grote druk
Jaap van Zweden geldt internationaal als een van de meest succesvolle Nederlandse dirigenten ooit. Hij leidde toporkesten als het New York Philharmonic en was recentelijk nog chef-dirigent bij The Metropolitan Opera in New York. Zijn uitzonderlijke staat van dienst en internationale reputatie maken de situatie des te gevoeliger.
Entertainmentjournalist Jordi Versteegden en Privé-hoofdredacteur Evert Santegoeds spraken in de podcast Strikt Privé over de kwestie. “Als je zo’n hoge boom bent, vang je veel wind,” zegt Santegoeds. “Het is onvoorstelbaar wat hij bereikt heeft, en ook opvallend hoe weinig aandacht dat in Nederland soms krijgt.”
Toch merkt hij op dat groot succes ook zijn keerzijde heeft. “Dan is er altijd wel iemand die zich niet gehoord voelt of zich gekwetst voelt door de manier van werken. Zeker als de lat hoog ligt en de druk intens is.”
Documentaire als katalysator
De beschuldigingen zijn naar buiten gekomen in het kader van een documentaire van het programma Pointer, waarin enkele musici hun ervaringen delen. Hoewel Van Zweden vooralsnog niet publiekelijk heeft gereageerd op de aantijgingen, wordt verwacht dat hij zijn kant van het verhaal binnenkort zal toelichten.
Volgens de makers van de documentaire gaat het om een structureel patroon, waarin harde werkcultuur en persoonlijke omgangsstijl door elkaar lopen. In hoeverre de gedragingen van Van Zweden als grensoverschrijdend kunnen worden gekwalificeerd, is onderwerp van discussie.
De balans tussen prestatie en gedrag
De discussie raakt een bredere maatschappelijke ontwikkeling: hoe gaan we om met hoge druk en machtsverhoudingen binnen prestatiegerichte omgevingen zoals de kunstwereld, media of sport?
“Het is niet de padvinderij,” zegt Santegoeds daarover. “Waar intensieve prestaties worden gevraagd, worden ook scherpe woorden gewisseld. Vroeger werd dat als normaal beschouwd, nu wordt er anders naar gekeken. Tijden veranderen.”
Hij voegt toe: “Als je daarna met elkaar een glas wijn kunt drinken en het achter je laat, zou het goed moeten zijn. Maar als mensen structureel schade ervaren, moet dat uiteraard serieus genomen worden.”
Wordt André Rieu ook genoemd?
Tijdens het gesprek komt ook de naam van violist en orkestleider André Rieu kort voorbij. Tot op heden zijn er geen beschuldigingen richting hem geuit, en zijn naam werd slechts hypothetisch genoemd. “Zou het kunnen? Je weet het gewoon niet meer tegenwoordig,” zegt Versteegden. De opmerking dient vooral als voorbeeld van hoe breed het maatschappelijke debat inmiddels reikt.
De opmerking is niet bedoeld als aantijging, maar toont aan dat in de huidige tijd steeds vaker gekeken wordt naar machtsstructuren in publieke functies, ook als er geen concrete aanleiding is.
Zelfreflectie
Aan het einde van het gesprek wordt ook kort stilgestaan bij het eigen werkklimaat binnen de media. “Ben je zelf bang dat er ooit verhalen naar buiten komen?” vraagt Jordi aan Evert.
“Niet echt,” antwoordt hij. “Maar het is ook bij ons geen wereld van thee en koekjes. We werken onder hoge druk en er wordt veel gevraagd. Vroeger hoorde daar soms een scherpe toon bij. Nu liggen de gevoeligheden anders.”
Santegoeds sluit af met een veelzeggend citaat: “If you can’t stand the heat, stay out of the kitchen.” Toch benadrukt hij ook dat we alert moeten blijven op situaties waarin grenzen overschreden worden. “Grootheid of niet, iedereen verdient een veilige werkomgeving.”
Hoe nu verder?
Het is nog onduidelijk wat de gevolgen zullen zijn voor Jaap van Zweden. De betrokken omroepen hebben nog geen officiële reactie gegeven op de documentaire of de verklaringen van de musici. Van Zweden zelf heeft nog niet publiekelijk gereageerd. Of dat snel verandert, zal afhangen van de verdere berichtgeving en de maatschappelijke druk.
Wat wel duidelijk is: dit verhaal past in een bredere trend waarin ongewenst gedrag, ook binnen prestigieuze werkomgevingen, steeds minder onbesproken blijft.
Nationaal Hitteplan opnieuw van kracht: dit moet je weten over de komende dagen
Voor het eerst in jaren is het Nationaal Hitteplan opnieuw actief. De aanleiding? Een uitzonderlijk warme periode die grote delen van Nederland in zijn greep houdt. Het KNMI heeft inmiddels code geel afgegeven en waarschuwt voor temperaturen die in sommige delen van het land kunnen oplopen tot 37 graden. Zowel het KNMI als het RIVM roepen op tot extra waakzaamheid, vooral wanneer het gaat om de gezondheid van kwetsbare groepen.
Code geel: waar en wanneer?
De hitte begint langzaam op te bouwen en bereikt begin deze week zijn hoogtepunt. Voor vandaag (zondag) verwacht Weeronline al hoge temperaturen, vooral landinwaarts. In de kustgebieden blijft het nog enigszins draaglijk met zo’n 22 tot 24 graden, maar in het binnenland stijgt het kwik richting de 30 graden. In Zuid-Limburg en delen van Noord-Brabant kan het zelfs nog warmer worden.
Het KNMI adviseert kwetsbare mensen om tussen 12.00 en 18.00 uur binnen te blijven, met name in de heetste regio’s. Wie toch naar buiten moet, doet er verstandig aan zich goed te beschermen tegen de zon en voldoende te drinken.
De zonkracht is vandaag 7, wat betekent dat een onbeschermde huid al binnen 10 tot 20 minuten kan verbranden. Zonnebrandcrème, een pet of hoed en luchtige kleding zijn daarom geen overbodige luxe.
Wat is het Nationaal Hitteplan precies?
Het Nationaal Hitteplan is een gezamenlijk initiatief van het RIVM, KNMI en verschillende gezondheidsorganisaties. Het wordt geactiveerd wanneer er sprake is van aanhoudende hitte die risico’s vormt voor de volksgezondheid.
De maatregelen zijn vooral bedoeld om mensen bewust te maken van de gevaren van extreme warmte en om praktische handvatten te geven voor preventie. De nadruk ligt hierbij op het beschermen van ouderen, jonge kinderen, chronisch zieken en mensen die alleen wonen.
Morgen (maandag) wordt het Nationaal Hitteplan in heel Nederland geactiveerd, omdat de temperaturen dan opnieuw stijgen. In het zuiden van het land kan het maandag tot 32 graden worden. De piek wordt dinsdag verwacht, met maxima tot wel 37 graden. Dat zijn temperaturen waarbij het risico op oververhitting, uitdroging en gezondheidsproblemen reëel wordt.
Wat kun je doen om jezelf en anderen te beschermen?
Zowel het KNMI als het RIVM delen een aantal belangrijke adviezen die kunnen helpen om veilig en gezond te blijven tijdens deze hittegolf. Hieronder de belangrijkste tips:
1. Blijf in contact met kwetsbaren
Heb je familie, buren of kennissen die op leeftijd zijn of een kwetsbare gezondheid hebben? Bel of ga even langs. Vraag hoe het met hen gaat, of ze voldoende drinken en of hun huis koel genoeg is. Alleen al het contact kan verschil maken.
2. Zorg voor voldoende drinken
Tijdens extreme hitte is het belangrijk om meer te drinken dan normaal, zelfs als je geen dorst hebt. Zet daarom altijd water, thee of limonade klaar – ook voor ouderen of zieke mensen in je omgeving. Let op: alcohol werkt vochtafdrijvend en wordt afgeraden bij warm weer.
3. Koel de woning waar mogelijk
Gebruik zonwering, ventilatoren of airco om de temperatuur in huis te verlagen. Doe ramen en deuren dicht zodra het buiten warmer is dan binnen, en open ze pas weer als de buitentemperatuur daalt. Sluit gordijnen overdag om zonlicht buiten te houden.
4. Houd het lichaam koel
Zorg ervoor dat je zo veel mogelijk in de schaduw blijft. Vermijd zware inspanningen tussen 12.00 en 18.00 uur. Ga bijvoorbeeld ’s ochtends vroeg of ’s avonds boodschappen doen. Een koel voetenbad, nat washandje in de nek of een lauwe douche kan al veel verlichting geven.
5. Let op signalen van oververhitting
Bij klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid of extreme dorst is het belangrijk om direct verkoeling en vocht op te zoeken. Deze symptomen kunnen duiden op uitdroging of oververhitting. In ernstige gevallen is medisch advies nodig.
6. Pas op met medicijnen
Sommige medicijnen kunnen bij warm weer anders werken of juist extra risico’s geven. Denk aan plastabletten of middelen tegen hoge bloeddruk. Neem bij twijfel contact op met je apotheek of huisarts voor advies.
Goed om te weten: gratis drinkwater in publieke ruimtes
Veel gemeenten bieden tijdens hitteperiodes extra mogelijkheden om gratis water bij te vullen. Denk aan watertappunten in parken, op pleinen of bij stations. Ook in pretparken en recreatiegebieden zijn vaak plekken beschikbaar waar je jouw flesje opnieuw kunt vullen.
Heb je geen watertappunt in de buurt? Water uit de kraan is in Nederland veilig drinkbaar. Zorg ervoor dat je altijd een hervulbare fles bij je hebt – dat is goed voor jezelf én het milieu.
Wie lopen het meeste risico?
Volgens het RIVM zijn dit de groepen waarvoor de hitte extra gevaarlijk kan zijn:
-
Ouderen (75+)
-
Baby’s en jonge kinderen
-
Mensen met chronische aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten of diabetes
-
Mensen met overgewicht
-
Zwangere vrouwen
-
Mensen in sociaal isolement
