Algemeen
Eerste beelden van graf paus Franciscus tonen ingetogen eerbetoon in Romeinse basiliek
De laatste rustplaats van paus Franciscus: eenvoudig, betekenisvol en trouw aan zijn levensmissie
Na een pontificaat van meer dan tien jaar is paus Franciscus op 88-jarige leeftijd 0verleden. Zijn 0verlijden markeert het einde van een tijdperk binnen de katholieke kerk – een periode die gekenmerkt werd door eenvoud, betrokkenheid en een open houding naar de wereld. Inmiddels zijn ook de eerste foto’s verschenen van zijn laatste rustplaats, en die beelden vertellen misschien wel meer over zijn nalatenschap dan duizend woorden kunnen.
Een vredig einde in het Sint-Martha-huis
Paus Franciscus stierf op maandag in alle rust in zijn kamer in het Sint-Martha-huis, waar hij sinds het begin van zijn pauschap woonde. In tegenstelling tot eerdere pausen, die het apostolisch paleis bewoonden, koos Franciscus bewust voor eenvoud. Hij verbleef liever in een klein pension, waar hij het personeel dagelijks groette en het leven deelde met anderen.
Het 0verlijden werd bekendgemaakt door kardinaal Kevin Farrell, camerlengo van de Heilige Stoel, die in een emotionele verklaring zei:
“Lieve broeders en zusters, met diepe droefheid moet ik jullie het 0verlijden van onze Heilige Vader Franciscus melden. Om 7.35 uur vanochtend is de bisschop van Rome, Franciscus, teruggekeerd naar het huis van de Vader.”
In zijn toespraak roemde Farrell het leven van Franciscus als een voorbeeld van trouw, moed en universele liefde – vooral voor hen die vaak vergeten worden: de armen, de zieken, de vluchtelingen, de eenzamen. Zijn woorden raakten wereldwijd miljoenen mensen die zich de eenvoud en warmte van deze paus zullen blijven herinneren.
Een massaal afscheid op het Sint-Pietersplein
Drie dagen na zijn 0verlijden werd in Rome een indrukwekkende openbare begrafenismis gehouden. Meer dan 250.000 mensen verzamelden zich op het Sint-Pietersplein – gelovigen, wereldleiders, geestelijken en gewone mensen die zich geraakt voelden door zijn woorden en daden. Het plein vulde zich met gebeden, kaarsen en stilte, afgewisseld door momenten van gezang en herinnering.
De dienst werd geleid door kardinalen en bisschoppen van over de hele wereld. De sfeer was ingetogen, maar doordrenkt van dankbaarheid. Kinderen droegen bloemen, er werd voorgelezen uit Franciscus’ encycliek Laudato Si’, en in talloze talen werd zijn naam met respect uitgesproken.
Een andere rustplaats dan verwacht
In tegenstelling tot wat gebruikelijk is voor pausen, werd Franciscus niet bijgezet onder de Sint-Pietersbasiliek, waar onder anderen Johannes Paulus II en Benedictus XVI rusten. In plaats daarvan koos hij voor een bescheiden plek in de Basiliek van Santa Maria Maggiore, een kerk die hij vaak bezocht tijdens zijn pontificaat.
De keuze voor deze locatie was geen toeval. Franciscus had een diepe devotie voor Maria, de moeder van Jezus, en beschouwde deze basiliek als een plek van troost en gebed. Bij belangrijke reizen bad hij er, bij moeilijke momenten zocht hij er stilte, en op feestdagen kwam hij er graag in de vroege ochtend zonder veel omhaal.
Een graf vol symboliek
Zijn laatste rustplaats weerspiegelt de waarden waarvoor paus Franciscus zijn hele leven stond. Op de eenvoudige grafsteen prijkt enkel het woord “Franciscus” in Latijnse letters. Er ligt één witte roos op het graf – geen bloemenzee, geen goud, geen groots monument.
Boven het graf hangt een kopie van het borstkruis dat hij dagelijks droeg, symbool van zijn verbondenheid met de armen en de eenvoud van het evangelie. Er schijnt een warm licht op de plek, wat zorgt voor een serene sfeer waarin bezoekers stil kunnen reflecteren.
Sinds de begrafenis komen dagelijks rouwenden langs om in stilte hun respect te betuigen. Geen fanfare, geen toespraken – alleen stilte, gebed en herinnering.
Eenvoud als bewuste keuze
Volgens het Amerikaanse PBS News was de keuze voor deze bescheiden grafplek een directe wens van Franciscus zelf. Hij wilde dat zijn graf niet het middelpunt van de aandacht zou zijn, maar dat de aandacht gericht moest blijven op Maria en op de boodschap van het geloof.
“Zijn hele leven stond in het teken van anderen, niet van zichzelf,” zei aartsbisschop Rolandas Makrickas eerder. “Hij wilde niet herdacht worden als leider, maar als dienaar. Als broer onder broeders.”
Het past bij de man die liever in een pension woonde dan in een paleis, die zijn schoenen zelf poetste, en die altijd zei dat de kerk een veldhospitaal moest zijn voor wie gewond is.
Een geestelijke erfenis die blijft
Met het 0verlijden van paus Franciscus verliest de wereld niet alleen een kerkleider, maar ook een moreel kompas. Hij sprak zich uit tegen ongelijkheid, milieuschade, uitbuiting en uitsluiting. Hij vroeg aandacht voor vluchtelingen, voor de klimaatcrisis, en voor mensen aan de rand van de samenleving.
Dit bericht op Instagram bekijken
Zijn woorden, maar vooral zijn daden, hebben talloze mensen geïnspireerd. Hij bezocht vluchtelingenkampen in Griekenland, omhelsde zieken in achterbuurten van Brazilië, en riep herhaaldelijk op tot compassie in plaats van oordeel. Hij brak met tradities als dat nodig was, maar altijd met het oog op liefde en rechtvaardigheid.
Een paus die de wereld dichterbij bracht
Wat paus Franciscus zo bijzonder maakte, was zijn vermogen om verbinding te leggen tussen kerk en samenleving. Hij sprak op een manier die mensen raakte – eenvoudig, oprecht, en zonder omwegen. Zijn taal was niet die van dogma’s, maar van het hart.
Zijn beroemde uitspraak “Wie ben ik om te oordelen?” werd wereldwijd gezien als een teken van openheid, zeker binnen een instituut dat lange tijd als afstandelijk werd ervaren. Daarmee gaf hij velen het gevoel dat er weer ruimte was voor dialoog, voor menselijkheid, voor een geloof dat niet sluit, maar opent.
Een afscheid dat spreekt
De foto’s van het graf van paus Franciscus gaan inmiddels de wereld over. Mensen delen ze op sociale media, niet om te sensationaliseren, maar om te laten zien hoe soberheid en betekenis samen kunnen gaan. Geen praalgraf, geen marmeren beelden, geen pompeuze teksten – alleen een naam, een bloem, en een kruis.
En juist dat raakt mensen. Het is het ultieme bewijs dat Franciscus tot het einde trouw is gebleven aan zijn boodschap: bescheidenheid is geen zwakte, maar kracht. In een wereld die vaak draait om macht en uiterlijk vertoon, koos hij voor eenvoud en oprechte aandacht.
Pope Francis' tomb in a niche in the Basilica of St. Mary Major can now be visited by the faithful, as the Church commemorates the late Pope with the second day of the Novemdiales, or 'nine days' of mourning. pic.twitter.com/AyhukxUtmV
— Vatican News (@VaticanNews) April 27, 2025
Conclusie: een levensverhaal dat blijft inspireren
Het graf van paus Franciscus is geen toeristische trekpleister, maar een plaats van bezinning, stilte en inspiratie. Zijn leven was een voorbeeld van hoe leiderschap ook dienstbaar kan zijn, hoe grootsheid kan schuilen in kleinheid, en hoe liefde voor de ander de essentie is van het geloof.
Zijn laatste rustplaats is daarmee niet alleen een graf, maar een levend symbool van alles waarvoor hij stond. En zolang zijn woorden en daden voortleven in mensen die compassie, eenvoud en rechtvaardigheid nastreven, is zijn nalatenschap springlevend.
Er was een tijd waarin je op warme dagen alleen maar je handdoek hoefde te grijpen, een broodje pindakaas mee te nemen en richting het buitenbad te fietsen. Voor veel Nederlanders van vroeger stond de zomer gelijk aan lange middagen op het grasveld, afgewisseld met frisse duiken in het heldere water van het lokale openluchtzwembad. Buitenbaden waren decennialang het hart van zomerse ontspanning en gemeenschapszin.
De bloeiperiode van het buitenbad
In de eerste helft van de 20e eeuw schoten buitenbaden als paddenstoelen uit de grond. Gemeenten investeerden volop in openbare zwembaden, die niet alleen dienden voor recreatie, maar ook voor hygiëne, sport en sociale cohesie. Van de jaren 1920 tot diep in de jaren 60 werd het buitenzwembad gezien als een publieke voorziening die in elk dorp of stadswijk thuishoorde.
De baden waren vaak eenvoudig maar functioneel: een ondiep kinderbad, een diep bassin met springplank en duikplank, kleedhokjes van hout en een uitgestrekt grasveld om op te zonnen. Muziek klonk zacht uit luidsprekers, en wie geluk had, kon bij de kiosk een raketijsje of zakje zoute drop kopen. Voor veel kinderen was het de ideale plek om zwemlessen te volgen, en voor jongeren een locatie om de eerste verliefdheden te beleven.
Een plek vol herinneringen
Veel mensen koesteren nog warme herinneringen aan deze tijd. Het buitenbad was een plek waar generaties samenkwamen. Grootouders namen hun kleinkinderen mee, tieners sprongen hand in hand in het diepe en vriendengroepen verzamelden zich bij het hek zodra het bad open ging.
Voor veel Nederlanders is het buitenbad onlosmakelijk verbonden met jeugdherinneringen. De geur van zonnebrandcrème, het geluid van spetterend water en het gevoel van warme tegels onder blote voeten roepen onmiddellijk beelden op van eindeloze zomervakanties en zorgeloze dagen.
De langzame verdwijning van een traditie
Vanaf de jaren zeventig begon het aantal buitenbaden langzaam af te nemen. Er kwamen steeds meer overdekte zwembaden, die minder afhankelijk waren van het weer en jaarrond gebruikt konden worden. Tegelijkertijd veranderde het recreatiegedrag van veel mensen: men ging vaker op vakantie, bezocht pretparken of koos voor alternatieve vrijetijdsbesteding.
Daarnaast speelden ook kosten een rol. Het onderhoud van een buitenbad is intensief. Verwarming, schoonmaak, personeel en waterbeheer zijn kostbaar, zeker wanneer het aantal bezoekers daalt door koelere zomers of een korter zwemseizoen. Veel gemeenten moesten keuzes maken en kozen voor compacte, overdekte voorzieningen met lagere exploitatiekosten.
Van badkleding naar herinnering: gesloten buitenbaden
Door het hele land verdwenen iconische baden. Zwembaden als De Wilgenhoek in Zuidoostbeemster, het Twentebad in Hengelo of het openluchtbad in Ede zijn slechts enkele voorbeelden van locaties die hun poorten sloten. In sommige gevallen werden ze vervangen door moderne sportcomplexen, in andere gevallen verdween het zwembad voorgoed en werd de plek herbestemd.
Toch leven deze baden voort in verhalen en fotoalbums. Oudere generaties vertellen met glinstering in hun ogen over zomers waarin alles leek te draaien om waterpret, zon en vriendschap. De sfeer, de eenvoud en het ongedwongen karakter van die tijd hebben een vaste plek in het collectieve geheugen gekregen.
Een handvol overgebleven parels
Gelukkig zijn er nog altijd buitenbaden die fier overeind staan. In steden als Amsterdam, Groningen en Deventer blijven openluchtzwembaden een geliefd zomers uitje. Het Flevoparkbad in Amsterdam, het Sportfondsenbad in Nijmegen en het Openluchtbad Zwolle trekken elk jaar duizenden bezoekers zodra de zon zich laat zien.
Deze baden combineren het nostalgische karakter met moderne voorzieningen. Denk aan schone kleedkamers, zonneweiden, horeca en zwemactiviteiten voor jong en oud. De liefde voor het buitenzwemmen is er nog steeds, en deze locaties bewijzen dat er wel degelijk ruimte is voor traditie in een moderne tijd.
De herwaardering van het buitenbad
In de afgelopen jaren is er meer aandacht gekomen voor de culturele en sociale waarde van buitenbaden. Gemeenten, erfgoedorganisaties en bewoners zetten zich in voor het behoud van deze unieke plekken. Sommige baden worden zelfs aangemerkt als monument vanwege hun architectuur en historische betekenis.
Daarnaast groeit de interesse in buitenzwemmen als bewuste keuze voor gezondheid, natuur en gemeenschapsgevoel. Zeker in de lente en zomer is het buitenbad een plek waar jong en oud samenkomen, waar kinderen leren zwemmen, volwassenen tot rust komen en buren elkaar ontmoeten.
Conclusie: een sprong in het verleden én de toekomst
Hoewel veel buitenbaden verdwenen zijn, leeft hun geest voort in herinneringen, verhalen en de weinige locaties die nog in gebruik zijn. Ze herinneren ons aan een tijd waarin eenvoud en samenzijn centraal stonden, en waarin een dag bij het zwembad meer was dan alleen zwemmen: het was beleven, verbinden en genieten.
Met een hernieuwde waardering voor lokale recreatie, erfgoed en samenzijn lijkt het buitenbad langzaam maar zeker weer terrein te winnen. En wie weet… misschien grijpen we binnenkort weer massaal naar onze handdoek en fiets, op zoek naar die vertrouwde geur van chloor en warme zon op onze huid.