Algemeen
Grote stroomstoring in delen van Enschede
De afgelopen dagen werden verschillende delen van Europa getroffen door grootschalige stroomstoringen. Op woensdag 30 april zat een groot deel van Enschede tijdelijk zonder elektriciteit, terwijl twee dagen eerder, op maandag 28 april, ook delen van Spanje en Portugal getroffen werden door soortgelijke uitval. Hoewel de incidenten los van elkaar lijken te staan, werpen ze gezamenlijk vragen op over de kwetsbaarheid van ons energienetwerk.
Explosie in verdeelstation Enschede
Rond 11:00 uur viel in grote delen van Enschede de stroom uit. De wijken Glanerbrug, Enschede-Noord en Lonneker werden het hardst getroffen. Volgens netbeheerder Enexis werd de oorzaak snel duidelijk: een explosie in een verdeelstation aan de Vechtstraat had grote gevolgen. Bij het incident raakte een monteur gewond. Hij werd direct overgebracht naar het ziekenhuis en maakt het naar omstandigheden goed.
In totaal zaten meer dan 20.000 huishoudens zonder stroom. De gevolgen waren merkbaar in het hele stadsgebied: winkels moesten sluiten, verkeerslichten vielen uit en mensen kwamen vast te zitten in liften. Ook het treinverkeer ondervond hinder, met name rondom onbewaakte overwegen.
Monteurs van Enexis werkten met man en macht aan het herstel. Rond 12:15 uur kwam in delen van de stad de stroomvoorziening weer op gang. In de loop van de middag kregen ook de resterende huishoudens weer elektriciteit.
Eerder deze week: uitval in Spanje en Portugal
De stroomstoring in Enschede kwam opvallend snel na een ander groot incident in Zuidwest-Europa. Op maandag 28 april werden delen van Spanje en Portugal getroffen door een technische storing in het internationale hoogspanningsnetwerk. Grote steden als Madrid, Barcelona, Porto en Lissabon meldden uitval van elektriciteit en vertragingen in het openbaar vervoer.
In Spanje en Portugal zouden honderdduizenden huishoudens en bedrijven korte tijd zonder stroom hebben gezeten. In sommige gevallen viel ook het mobiele netwerk deels uit. De oorzaak werd later toegeschreven aan een storing in een grensoverschrijdende verbinding van het Europese transmissienet.
Netbeheerders in beide landen bevestigden dat er geen sprake was van sabotage, maar van een technische complicatie. Herstel volgde relatief snel, al riep het incident vragen op over de robuustheid van de energie-infrastructuur in de regio.
Geen direct verband tussen de storingen
Hoewel beide stroomstoringen binnen enkele dagen van elkaar plaatsvonden, is er volgens experts geen sprake van een direct verband. De storing in Enschede is lokaal veroorzaakt door een explosie in een verdeelstation, terwijl het incident in Spanje en Portugal het gevolg was van een storing op het internationale hoogspanningsnet.
Toch tonen beide gevallen aan hoe ingrijpend een plotselinge stroomuitval kan zijn voor het dagelijks leven. Ze maken duidelijk hoe belangrijk onderhoud, monitoring en snelle responssystemen zijn binnen het Europese energienet.
Voorbereid op stroomuitval: wat kun je doen?
Hoewel stroomstoringen relatief zeldzaam zijn, kunnen ze op elk moment plaatsvinden. Daarom is het verstandig om als huishouden enkele voorzorgsmaatregelen te nemen:
-
Zorg voor een opgeladen powerbank voor je telefoon.
-
Bewaar een zaklamp of kaarsen binnen handbereik.
-
Houd wat contant geld in huis, mocht pinnen niet mogelijk zijn.
-
Volg updates via de website of app van je netbeheerder, zoals Enexis in Nederland.
-
Blijf kalm en controleer of buren ook getroffen zijn – zo weet je of het om een bredere storing gaat.
Dit bericht op Instagram bekijken
Conclusie
De stroomuitval in Enschede en die eerder deze week in Spanje en Portugal onderstrepen de cruciale rol van een stabiele energievoorziening. Hoewel de oorzaak in beide gevallen verschillend is, maken ze samen duidelijk dat ook in een goed georganiseerd energielandschap onverwachte storingen kunnen optreden. Snelle communicatie, duidelijke protocollen en technisch vakmanschap blijven daarom essentieel voor een betrouwbare stroomvoorziening.
Iedereen in Nederland heeft ermee te maken: de aanwezigheid van PFAS in het bloed. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft dit recent bevestigd na uitgebreid onderzoek naar bloedmonsters uit het hele land. Wat zijn deze stoffen precies, hoe komen ze in ons lichaam terecht en wat betekent dit voor onze gezondheid? Dit artikel geeft antwoord op deze vragen en zet de feiten helder op een rij.
Wat zijn PFAS precies?
PFAS is een verzamelnaam voor duizenden chemische stoffen die sinds de vorige eeuw op grote schaal worden gebruikt. De afkorting staat voor Poly- en PerFluorAlkylStoffen. PFAS maken materialen water-, vet- en vuilafstotend. Daarom vind je PFAS in allerlei producten: van pannen met een antiaanbaklaag tot waterafstotende jassen en bepaalde soorten cosmetica. Het was ooit een ‘wondermiddel’ vanwege deze handige eigenschappen.
PFAS verdwijnen nauwelijks uit het milieu
Een groot probleem is dat PFAS bijna niet afbreken. Ze blijven heel lang in de natuur aanwezig en stapelen zich op in bodem, water en uiteindelijk ook in ons lichaam. Dit maakt PFAS tot een zogenoemde ‘persistente’ stof. Omdat de stoffen zo langzaam afbreken, kan de hoeveelheid in ons lichaam langzaam oplopen als we steeds opnieuw worden blootgesteld.
Onderzoek: iedereen in Nederland heeft PFAS in het bloed
Het RIVM onderzocht 1500 bloedmonsters die tussen 2016 en 2017 zijn afgenomen in heel Nederland. Uit de analyses bleek dat vrijwel iedereen PFAS in het bloed heeft. In bijna alle monsters werden minimaal zeven verschillende soorten PFAS aangetroffen. PFOS en PFOA zijn de meest voorkomende varianten. Vooral deze stoffen roepen zorgen op, omdat ze in verband worden gebracht met mogelijke gezondheidsrisico’s.
Bijzonder is dat het RIVM ook specifiek keek naar regio’s in de buurt van fabrieken die met PFAS hebben gewerkt. Inwoners rond Dordrecht hadden bijvoorbeeld meer PFOA in het bloed. Bij de Westerschelde bleek de concentratie PFOS hoger dan gemiddeld in Nederland. Dit laat zien dat nabijheid van industrie een rol speelt.
Hoe komen PFAS in het lichaam terecht?
Er zijn verschillende manieren waarop mensen PFAS binnenkrijgen. De belangrijkste routes zijn voedsel, drinkwater en direct contact met producten die PFAS bevatten.
-
Voedsel: Via vis, schaal- en schelpdieren, vlees en eieren kunnen PFAS ons lichaam binnenkomen. Vooral in gebieden rondom vervuilde wateren kan dit een groot aandeel leveren.
-
Drinkwater: Ook drinkwater kan PFAS bevatten, al voldoen de meeste Nederlandse waterbedrijven aan strenge normen.
-
Producten: Veel huishoudelijke producten zoals pannen met antiaanbaklagen, regenjassen, schoenen en cosmetica bevatten PFAS. Bij slijtage of verhitting kunnen kleine deeltjes vrijkomen.
Het Voedingscentrum adviseert daarom om gevarieerd te eten en niet te vaak producten uit één specifieke regio te consumeren, vooral in gebieden waar verhoogde concentraties zijn gemeten.
Wat zijn de mogelijke gezondheidseffecten?
Dat PFAS bij iedereen in het bloed voorkomen, betekent niet dat mensen direct ziek worden. Wel kunnen ze effect hebben, zeker bij langdurige blootstelling. Volgens het RIVM kan een hoge concentratie PFAS invloed hebben op het immuunsysteem. Zo kan de weerstand verminderen, waardoor het lichaam minder goed in staat is om infecties te bestrijden.
Andere wetenschappelijke studies koppelen langdurige blootstelling aan mogelijke effecten op de hormoonhuishouding, de vruchtbaarheid en een licht verhoogd risico op sommige vormen van kanker. De risico’s hangen sterk af van de hoeveelheid PFAS in het lichaam, hoe lang iemand eraan blootstaat en de persoonlijke gezondheidssituatie.
Wat zegt het RIVM over de norm?
Voor PFAS is een gezondheidskundige grenswaarde vastgesteld. Dit is een richtlijn voor een hoeveelheid die als veilig wordt beschouwd. Het RIVM constateert nu dat de concentraties in het bloed bij de meeste mensen in Nederland hoger liggen dan deze grenswaarde. Dit is een signaal dat er structureel te veel PFAS binnenkomen.
Belangrijk om te weten is dat de grenswaarde geen harde scheidslijn is. Boven deze waarde neemt het risico op gezondheidseffecten toe, maar dit betekent niet dat mensen direct ziek worden.
Waarom verdwijnen PFAS niet vanzelf?
Een groot probleem is dat PFAS bijna niet afbreken. De stoffen kunnen zich jarenlang in het milieu ophopen en zo ook in ons lichaam. PFAS worden wel langzaam afgebroken en uitgescheiden, maar dit proces duurt jaren. Daarom is het belangrijk om de blootstelling zoveel mogelijk te beperken.
Om de hoeveelheid PFAS in het lichaam omlaag te brengen, is het nodig dat mensen minder binnenkrijgen. Dat vraagt om maatregelen vanuit overheden en bedrijven, maar ook om bewustere keuzes van consumenten.