Algemeen
Peru beschouwt transgender personen officieel als ‘geestesziek'”
In Peru is een storm van protest ontstaan na het ondertekenen van een presidentieel decreet waarin transgender personen worden geclassificeerd als mensen met een geestesstoornis. Volgens de regering is het doel van het decreet om transgender personen betere toegang tot medische zorg te geven. Maar mensenrechtenorganisaties, activisten en internationale waarnemers vrezen dat de maatregel juist leidt tot stigmatisering, discriminatie en een ernstige terugval in de rechten van transgemeenschappen.
De inhoud van het decreet: toegang tot zorg of juridische terugval?
Op 10 mei werd het decreet officieel gepubliceerd. De tekst stelt dat mensen met ‘genderidentiteitsstoornissen’ en ‘geslachtsidentiteitsproblemen’ onder de categorie geestesziekten vallen binnen het publieke gezondheidsstelsel van Peru. Hierdoor zouden transgender personen voortaan in aanmerking komen voor psychiatrische en psychologische zorg via het nationale zorgsysteem EsSalud.
Volgens het ministerie van Volksgezondheid is het doel van het decreet om zorg toegankelijk te maken voor een groep die lange tijd buiten de boot viel. Transgender personen in Peru hebben immers vaak moeite om medische zorg te verkrijgen, onder meer doordat hun officiële identiteitsdocumenten niet overeenkomen met hun genderexpressie of -identiteit.
Toch wordt het classificeren van transgender zijn als ‘geestesziekte’ door velen gezien als een stap terug.
Wereldwijde kritiek: “Stigmatiserend en schadelijk”
De maatregel heeft internationaal tot verontwaardiging geleid. Mensenrechtenorganisaties zoals Human Rights Watch, Amnesty International en ILGA (International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association) noemen het decreet achterhaald en gevaarlijk. Zij wijzen erop dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) al in 2019 officieel heeft besloten om transgender zijn niet langer als mentale stoornis te bestempelen.
“Deze classificatie gaat in tegen decennia van vooruitgang,” stelt een woordvoerder van Amnesty. “Het bestempelen van transgender personen als geestesziek is niet alleen wetenschappelijk onjuist, maar ook maatschappelijk vernietigend. Het legitimeert transfobie en ondermijnt hun fundamentele rechten.”
De angst bestaat dat het decreet in de praktijk zal leiden tot dwangbehandelingen, medische pathologisering en sociale uitsluiting.
A protester carries a sign while police stand guard in a protest by the LGBTQI community against a new government decree listing transsexualism as a “mental disorder”, in front of the Ministry of Health, in Lima, Peru May 17, 2024. REUTERS/Sebastian Castaneda
Transgemeenschap in Peru reageert geschokt
Lokale activisten in Peru spreken van een klap in het gezicht. De organisatie Presente Perú, die zich inzet voor lhbti+-rechten, laat weten dat het decreet “een brug is naar institutionele discriminatie onder het mom van zorgverlening”.
“Dit is geen vooruitgang, dit is regressie,” zegt activist Mariana Gómez. “Het lijkt misschien alsof men zorg toegankelijker maakt, maar op papier worden wij ineens tot psychiatrisch patiënt gemaakt. Dat is stigmatiserend én gevaarlijk.”
Volgens activisten is het een bekend patroon in Latijns-Amerika om via gezondheidsargumenten mensenrechten te ondermijnen. In de praktijk zijn het vaak transgender personen die in hun dagelijks leven te maken krijgen met uitsluiting, geweld en gebrek aan bescherming, en dit decreet zou die situatie kunnen verergeren.
Discriminatie en gezondheidsproblemen onder transgender personen
De realiteit voor transgender personen in Peru is hard. Uit onderzoek van Promsex, een Peruaanse organisatie voor seksuele en reproductieve rechten, blijkt dat meer dan 80% van de transgender bevolking in Peru geen toegang heeft tot passende gezondheidszorg. Veel huisartsen weigeren hen te behandelen, of begrijpen hun specifieke medische noden niet.
Daarbij komt dat transgender mensen in Peru niet wettelijk hun geslachtsaanduiding of naam kunnen aanpassen, tenzij via een lang, ingewikkeld en juridisch proces dat velen niet kunnen betalen. Hierdoor komt hun genderexpressie vaak niet overeen met hun officiële documenten, wat leidt tot afwijzing in ziekenhuizen en klinieken.
De gezondheidsproblemen zijn ernstig: van verhoogde kans op depressie en angststoornissen tot seksueel overdraagbare aandoeningen en verslavingsproblemen. In dat licht gezien, zeggen sommige medische experts, is betere zorg cruciaal — maar niet ten koste van de waardigheid van deze groep.
Politiek geladen besluit: conservatisme versus mensenrechten
Het decreet komt in een periode waarin Peru politiek instabiel is en waarin conservatieve krachten aan invloed winnen. De huidige interim-regering, onder leiding van president Dina Boluarte, lijkt steeds meer tegemoet te komen aan rechtse en religieus-conservatieve drukgroepen.
Volgens critici is het decreet deels politiek gemotiveerd: door transgender personen te classificeren als geestesziek, appeleert de regering aan een deel van de bevolking dat gelooft dat trans zijn een psychologische afwijking is. Op die manier vermijdt de regering een principiële discussie over genderidentiteit en mensenrechten, en schuift ze het af op het medische domein.
Internationaal recht: in strijd met verdragen?
Juridisch gezien kan het decreet in strijd zijn met internationale verdragen waar Peru zich aan heeft verbonden, zoals het Amerikaanse Verdrag voor de Rechten van de Mens en het CEDAW-verdrag (VN-verdrag inzake discriminatie van vrouwen). Beide verdragen verplichten staten om geen onderscheid te maken op basis van genderidentiteit, en om juist beleid te voeren dat discriminatie tegengaat.
Advocaten van LGBT+ Legal Peru onderzoeken op dit moment of er juridische stappen kunnen worden ondernomen tegen de staat. Zij willen toetsen of het decreet constitutioneel houdbaar is en of het geen mensenrechten schendt.
Wat zijn de alternatieven?
Volgens veel experts is het goed dat de Peruaanse regering erkent dat transgender personen structureel uitgesloten worden van zorg. Maar de oplossing ligt niet in classificatie, maar in inclusie. Dat wil zeggen:
-
Juridische erkenning van genderidentiteit zonder medische of juridische hindernissen.
-
Training voor zorgpersoneel over transgender zorgbehoeften.
-
Anti-discriminatiewetgeving met specifieke bescherming voor genderidentiteit.
-
Toegankelijke psychologische en medische hulp zonder stigmatisering.
Landelijk beleid kan pas succesvol zijn als het gebaseerd is op gelijkheid, niet op pathologisering, benadrukken mensenrechtenorganisaties.
A protester carries a sign while police stand guard in a protest by the LGBTQI community against a new government decree listing transsexualism as a “mental disorder”, in front of the Ministry of Health, in Lima, Peru May 17, 2024. REUTERS/Sebastian Castaneda
Perspectief: gevaar voor precedentwerking in de regio
De beslissing van Peru wordt met argusogen gevolgd in de rest van Latijns-Amerika. Landen als Argentinië, Uruguay en Chili hebben in de afgelopen jaren grote stappen gezet op het gebied van transgenderrechten, waaronder zelfidentificatie, zorgtoegang en juridische bescherming.
Activisten vrezen dat het Peruaanse decreet een gevaarlijk precedent kan vormen voor andere landen in de regio waar conservatieve krachten actief zijn. Het zou kunnen worden aangegrepen als voorbeeld voor soortgelijk beleid, onder het mom van ‘zorgverlening’.
Conclusie: medische zorg mag geen dekmantel zijn voor discriminatie
Wat op papier bedoeld lijkt als een poging om transgender personen toegang te geven tot gezondheidszorg, blijkt in de praktijk een stap terug in de strijd voor gelijke rechten. Het presidentieel decreet dat transgender zijn bestempelt als geestesziekte, opent de deur naar stigmatisering, uitsluiting en institutionele discriminatie.
Hoewel zorgtoegang broodnodig is voor deze kwetsbare groep, moet dat niet ten koste gaan van hun waardigheid en identiteit. Transgender personen verdienen respect, erkenning en medische hulp – niet als patiënten met een stoornis, maar als mensen met rechten.
De wereld kijkt toe. Het is aan Peru om te kiezen: vooruitgang of terugval?
“PERU BESCHOUWT TRANSGENDER PERSONEN OFFICIEEL ALS ‘GEESTESZIEK'”
In de Saudische stad Taif heeft zich onlangs een opmerkelijk voorval voorgedaan in een lokaal attractiepark. Tijdens het gebruik van de attractie Pendulum 360 trad een onverwachte technische storing op, wat resulteerde in meerdere gewonden. Het incident vond plaats op een druk moment in het park en heeft sindsdien geleid tot bezorgdheid over de veiligheidsnormen in recreatievoorzieningen.
Attractie onderbreekt rit onverwacht
De storing deed zich voor toen de attractie in volle beweging was. Bezoekers maakten melding van een abrupte onderbreking waarbij de structuur van de attractie tekenen van instabiliteit vertoonde. Volgens eerste berichten raakten 23 personen gewond. De ernst van de verwondingen varieert; drie personen zijn momenteel onder medische observatie.
Directe reactie van hulpdiensten
Het incident vond plaats in het populaire recreatiegebied Al-Hada, dat ten oosten van Mekka ligt. Hulpverleners en medische teams waren snel ter plaatse. Meerdere gewonden zijn ter plekke geholpen, terwijl anderen naar nabijgelegen medische centra zijn overgebracht voor verdere behandeling.
Dankzij de snelle inzet van noodhulpteams kon verdere escalatie worden voorkomen. De betrokken bezoekers ontvingen eerste hulp op locatie en zijn veilig overgedragen aan medische professionals.
Tijdelijke sluiting van het park
Als voorzorgsmaatregel heeft de gouverneur van de regio Taif opdracht gegeven om het attractiepark tijdelijk te sluiten. Deze beslissing is genomen om de veiligheid van bezoekers te waarborgen en om ruimte te geven voor een grondig onderzoek.
Het is niet de eerste keer dat in deze regio aandacht wordt gevraagd voor veiligheidsstandaarden in recreatieve voorzieningen. Het voorval onderstreept het belang van periodieke inspecties en professioneel onderhoud.
Onderzoek naar oorzaak gestart
Autoriteiten zijn inmiddels begonnen met een uitgebreid technisch en administratief onderzoek. Hierbij wordt onder andere bekeken of alle wettelijke veiligheidsrichtlijnen zijn nageleefd en of er sprake was van onderhoudsachterstanden of andere structurele problemen.
De eerste fase van het onderzoek richt zich op het analyseren van camerabeelden, het horen van ooggetuigen en het controleren van onderhoudsrapporten. Ook de leverancier van de attractie is betrokken bij de analyse van het voorval.
Belang van preventieve veiligheidsmaatregelen
Lokale media en betrokken instanties benadrukken het belang van proactieve veiligheidsmaatregelen binnen pretparken. Regelmatige inspecties, duidelijke noodprocedures en goed opgeleid personeel spelen een sleutelrol bij het voorkomen van dergelijke situaties.
Experts wijzen erop dat attracties regelmatig worden blootgesteld aan mechanische belasting en dat preventief onderhoud essentieel is om risico’s te minimaliseren. Internationale normen zoals ISO 17842 – een richtlijn voor de veiligheid van attracties – kunnen als voorbeeld dienen voor verbetertrajecten in de sector.
Reacties van het publiek
Het incident heeft geleid tot veel aandacht op sociale media en bij nieuwszenders. Bezoekers van het park delen hun ervaringen en spreken hun waardering uit voor het optreden van de hulpdiensten. Tegelijkertijd wordt door velen opgeroepen tot strengere veiligheidsmaatregelen in vergelijkbare faciliteiten.
Families en betrokkenen geven aan dat vertrouwen in pretparken nauw samenhangt met de zichtbaarheid van veiligheidsmaatregelen. Velen pleiten voor transparantere communicatie vanuit parkorganisaties over hoe risico’s worden beheerd.
Positieve inzet van lokale autoriteiten
De beslissing om het park tijdelijk te sluiten wordt door veel mensen als een verantwoord signaal gezien. Het toont de toewijding van lokale autoriteiten aan om prioriteit te geven aan bezoekersveiligheid. Door op korte termijn maatregelen te nemen, hopen beleidsmakers het vertrouwen van het publiek te behouden en toekomstige risico’s te beperken.
De gemeente Taif heeft aangegeven dat resultaten van het onderzoek openbaar gemaakt zullen worden. Hiermee willen zij bijdragen aan transparantie en het versterken van het veiligheidsbeleid in de toeristische sector.
De bredere context van attractieveiligheid
Dit incident past in een bredere discussie over de veiligheid van attractieparken wereldwijd. Naarmate recreatieparken populairder worden, stijgt ook het belang van betrouwbare veiligheidsmechanismen. In veel landen worden inmiddels extra regels ingevoerd rond periodieke keuringen, het trainen van personeel en het moderniseren van oudere attracties.
Bezoekers hechten steeds meer waarde aan heldere informatievoorziening en zichtbare veiligheidsvoorzieningen zoals waarschuwingsborden, vangnetten en snelle toegang tot hulpdiensten. Toekomstige ontwikkelingen zullen zich mogelijk richten op het inzetten van technologie zoals sensoren en real-time monitoring om onregelmatigheden vroegtijdig te detecteren.
Lessen voor de toekomst
Het voorval in Taif herinnert ons eraan dat veiligheid nooit vanzelfsprekend is. Zowel exploitanten als bezoekers dragen verantwoordelijkheid voor het naleven van voorschriften. Voor attractieparken betekent dit dat zij continu moeten investeren in onderhoud, personeelstraining en communicatie.
Voor bezoekers geldt dat het naleven van richtlijnen en het melden van onregelmatigheden kan bijdragen aan een veilige en aangename ervaring. Gezamenlijk kunnen we ervoor zorgen dat pretparken toegankelijk, plezierig en veilig blijven voor mensen van alle leeftijden.
Slotgedachte: Samen werken aan veilige recreatie
De situatie in Taif is een moment van reflectie. Hoewel niemand vooraf op een storing of technisch mankement rekent, kan snel en effectief optreden van hulpdiensten en overheid veel betekenen. Door samen te werken aan hoge veiligheidsstandaarden, kunnen incidenten als deze hopelijk in de toekomst worden voorkomen.
Het is belangrijk dat recreatieve organisaties wereldwijd blijven investeren in kwaliteit, transparantie en innovatie. Want alleen zo kunnen ze garanderen dat elk bezoek aan een pretpark niet alleen leuk, maar ook veilig is – voor jong én oud.